4 (1650)

Całość układu siatkowego odpowiada za pobudzenie lub hamowanie kory mózgu i rdzenia kręgowego, przyczynia się do utrzymania świadomości i stanu czuwania, kontroluje czynność narządów czucia i napięcie mięśni szkieletowych, zwiększa wrażliwość receptorów, reguluje metabolizm oraz kieruje do ośrodków tylko ważne informacje.

Habituacja - (przywykanie) jest zjawiskiem neurologicznym występującym w układzie nerwowym w odpowiedzi na wielokrotne powtarzanie się tego samego bodźca nie niosącego żadnej istotnej informacji (obojętnego). Odpowiedź układu na kolejne bodźce jest wówczas coraz mniejsza.

Efekt ten można zaobserwować na przykładzie wszystkich zmysłów człowieka, na przykład:

•    Zmysł dotyku: Należy się położyć bez ruchu, tak aby żadna część ciała, nie była do niczego, zbyt mocno przyciśnięta. Po kilkunastu minutach w bezruchu nie odczuwamy już żadnego dotyku, choć wciąż odczuwamy wrażenia temperatury (te receptory mają dłuższy czas habituacji).

•    Zmysł słuchu: Czy byliście świadomi dźwięku komputera, zanim przeczytaliście to zdanie?

•    Zmysł wzroku: Należy jak najdłużej wpatrywać się w jeden punkt bez mrugnięcia. W okolicy nie może być silnych źródeł światła (za bardzo męczą wzrok). Po pewnym czasie na siatkówce zostanie utrwalony negatywowy obraz tego, co widzimy. Obraz ten coraz bardziej nakłada się na obraz wpadający do oka, aż powstaje jednolita szarość. Dość trudno otrzymać ten efekt, gdyż oko szybko się męczy, a każde mrugnięcie zmienia bodźce oddziaływające na siatkówkę, przeszkadzając w uzyskaniu efektu habituacji. Ciekawy jest też efekt spojrzenia odrobinę w bok - obraz negatywowy nakłada się wówczas z pozytywowym wszędzie z wyjątkiem krawędzi jednolitych plam barwnych. Widzimy wówczas tylko te krawędzie - efekt uzyskiwany na ogół wyłącznie przy pomocy komputerowych filtrów do obróbki obrazów. Komórki oka bardzo szybko doznają habituacji, jednak efekt ten jest w dużej mierze kompensowany przez mimowolne ruchy oczu. Są to drobne ruchy oczu wokół punktu, na który patrzymy. Sprawia to, iż ostatni z opisanych powyżej eksperymentów jest najtrudniejszy do przeprowadzenia.

Dyshabituacja - powrót reakcji na bodziec bezwarunkowy, wygaszonej wcześniej wskutek wielokrotnego powtórzenia tego bodźca. Dyshabituacja może nastąpić np. wskutek pojawienia się innego rodzaju bodźca w serii bodźców, dla którego wygaszenie nastąpiło.

18. )    Źródła stresu psychospołecznego w pracy.

-nadmierne wymagania

-zbyt niskie wymagania -ograniczenie kontroli w pracy -niejasność roli zawodowej

-złe stosunki międzyludzkie i brak wsparcia społecznego -przeszkody w rozwoju kariery zawodowej

19. )    Wskaż praktyczne znaczenie II Prawa Yerkesa- Dodsona.

Drugie prawo Yerkesa-Dodsona mówi o tym, że im trudniejsze jest zadanie, przed którym stoimy, tym niższy jest poziom optymalnego pobudzenia. Zadania łatwe są dobrze wykonane nawet wtedy, gdy poziom pobudzenia emocjonalnego jest bardzo wysoki, wykonywania zadań trudnych jest szybko upośledzane przez wysoki poziom pobudzenia.

Poprzez "sytuacje trudne" rozumie się tu zadania skomplikowane, nowe, nieprzetrenowane oraz wykonywane w sytuacjach wymagających także innego działania. Sytuacje trudne to także takie, które angażują wszystkie nasze zasoby poznawcze.

Zadanie trudne to zadanie nowe, złożone z wielu elementów. Przy silnej motywacji na osiągnięcie sukcesu niewspółmiernie łatwej odnieść go pianiście, gdy ma zagrać prostą, znaną sobie melodię niż wtedy, gdy ma zagrać trudny i złożony utwór muzyczny. W pierwszym wypadku zdenerwowanie i napięcie nie wpłyną na wykonanie prostego zadania. W drugim zaś należy liczyć się z niużttwuśclą pomyłek w związku z uużyni natężeniem procesów motywacyjnych, w powiązaniu ze złożonością zadania.

Poziom motywacji jest bardzo ważny, ponieważ najlepiej, najsprawniej i najskuteczniej działamy (pracujemy, uczymy się, walczymy etc.) przy optymalnym jej poziomie - zgodnie z pierwszym prawem Yerkesa-Dodsona. Ludzie różnią się bardzo poziomem treścią i kierunkiem motywacji, przy czym różny poziom motywacji i pobudzenia jest potrzebny do wykonywania różnych zadań. Zgodnie z drugim prawem Yerkesa-Dodsona, czynności łatwe, bardzo dobrze opanowane można wykonywać sprawnie i skutecznie nawet przy wysokim poziomie motywacji i pobudzenia. Do uczenia się i stosowania czynności słabo jeszcze opanowanych, trudnych, złożonych, wymagających różnicowania bodźców, wielkiej spostrzegawczości, uwagi oraz błyskawicznej decyzji, bardziej pożądany jest raczej niższy (optymalny) poziom motywacji i pobudzenia.

Nie wiem co ma na myśli mówiąc o praktycznym znaczeniu tego prawa. No ale ja rozumiem to tak, ze zabierając sie do jakiegoś zadania musimy najpierw określić nasz stopień poznania danej czynności, aby określić optymalny stopień pobudzenia. Potem nic prostszego tylko tak sie pobudzić i najefektywniej rozwiązać zadanie :>.

20. )    Przedstaw istotę podstawowych wskaźników niezawodności człowieka w układzie człowiek-maszyna.

21. )    Przyczynowo-skutkowa zależność pomiędzy warunkami pracy, a bezpieczeństwem pracy.

Bezpieczeństwo i higiena pracy ma na celu zapewnienie pracownikowi takich warunków w jego środowisku pracy żeby wyeliminować do zera możliwość doznania jakiegokolwiek urazu ciała. W tym celu stosuje się jak najbardziej dogodne i dopasowane stanowiska pracy w których układ narzędzi i maszyn jest tak dopasowany żeby nie zagrażać zdrowiu i życiu pracownika. W tym celu stosuje się ściśle określoną pozycje na stanowisku, rozmieszczenie narzędzi i urządzeń, dba się o dobrą widoczność, wygląd i ułożenie wskaźników kontrolno pomiarowych, oznakowanie. Warunki pracy nie powinny sprawiać trudności pracownikowi podczas wykonywanej przez niego czynności ma to niezmiernie duże znaczenie dla bezpieczeństwa pracownika. Zmęczenie poszczególnych narządów takich jak słuch, wzrok lub kończyn mogą doprowadzić do przesilenia organizmu a co za tym idzie do wypadku. Złe warunki, złe narzędzia, niedopasowane maszyny mogą być przyczyną różnych obrażeń na stanowisku pracy czasami nawet ze skutkiem śmiertelnym. Dlatego chcąc unikną takiej sytuacji każdy pracodawca bądź kierownik zakładu powinien zadbać o to, aby wszystkie stanowiska pracy były zgodne z przepisami i normami BHP, Dlatego zależność między warunkami a bezpieczeństwem pracy jest tak dużą i ma ona szczególne znaczenie. Można powiedzieć ze nie ma skutku bez przyczyny, czyli każdy wypadek ma jakąś przyczynę.

22. )    Wyjaśni] istotę następujących pojęć: przemęczenie, znużenie, zmęczenie psychiczne.

•    znużenie - czyli forma zmęczenia charakterystyczna dla stanu wyczerpania potencjału roboczego. Do odzyskania sił jest konieczny wypoczynek.

•    przemęczenie - powstaje wskutek nakładania się stanów zmęczenia w warunkach niedostatecznego wypoczynku Jest to zjawisko podobne do stanów chorobowych .Daje złe samopoczucie, przygnębienie zły wygląd,łatwość zmęczenia, zaburzenia snu . Często towarzyszy mu wiele dolegliwości o charakterze niespecyficznym: bóle i zawroty głowy, zaburzenia czynnościowe układu oddechowego i krążenia, bezsenność itp. Stan chronicznego zmęczenia nie ustępuje w cyklu zwykłego, dobowego wypoczynku.

•    zmęczenie psychiczne - znajdujące wyraz w rozluźnieniu uwagi, zahamowaniu dynamizmu człowieka oraz jego sprawności fizycznej i intelektualnej.

23. )    Wyjaśnij istotę następujących pojęć: zmęczenie odśrodkowe, zmęczenie obwodowe, zmęczenie przewlekłe.

•    Obwodowe (mięśniowe) - zmęczenie pracujących mięśni przejawiające się zmniejszeniem siły i szybkości ich skurczów aż do całkowitej utraty zdolności do pracy

® Ośrodkowe (ogólne) - polega na narastaniu uczucia ciężkości pracy i bólu mięśni, zmniejszeniu koncentracji, motywacji, uwagi, i sprawności psychomotorycznej

•    Zmęczenie przewlekłe : nagromadzenie się skutków zmęczenia ostrego i podostrego, szczególnie przy pracach o źle zorganizowanych przerwach na odpoczynek. To zmęczenie niedostrzezone i nie zlikwidowane dostatecznie wcześnie, może spowodować zmiany chorobowe, w drastycznych przypadkach zgon.