50 (281)

13

Przykład realizacji tematu części ustnej nowej matury

u

z

h

</)

>

CC

3

h

<

E

Wędrówka motywów to ważna cecha literatury - miała swój początek u zarania kultury europejskiej, w antyku, tym praźródle archetypów i toposów. Jeśli zatem zdecydujemy się przygotować prezentację o inspiracjach antycznych w kulturze, warto przedtem przyjrzeć się naszemu przykładowemu tematowi, traktującemu o tragicznej historii Orfeusza i Eurydyki.

ANALIZA TEMATU

W Informatorze maturalnym od 2005 roku z języka polskiego w grupie tematów literackich znajduje się temat: Inspiracje antyczne w kulturze Przedstaw i porównaj wędrówkę wybranego motywu Być może podobny problem zaproponował uczniom w Twojej szkole zespól przedmiotowy polonistów i nasza propozycja pomoże Ci przygotować wtasną prezentację.

Część pierwsza: ustna prezentacja opracowanego tematu (15 minut)

1.    WYBÓR TEMATU.

Zwróć uwagę, że omawiany temat ma bardzo ogólny charakter i należy do grupy problemów wymagających znajomości nie tylko literatury, lecz także dziel sztuki. Twoim zadaniem jest nie tylko wybór określonego toposu, ale również pokazanie jego wędrówki i porównanie różnych sposobów wykorzystania motywu.

Jeśli interesujesz się historią sztuki, potrafisz analizować i interpretować obrazy, rzeźby, dysponujesz materiałami ikonograficznymi związanymi z tematem, to jego wybór jest właściwy. Dodatkową pomocą mogą być analizy obrazów, rzeźb i budowli, jakie znajdziesz w naszych zeszytach.

2.    PRZYGOTOWANIE

I SELEKCJONOWANIE MATERIAŁU.

Wielokrotnie na lekcjach języka polskiego, analizując utwory z różnych epok. odwoływaliście się do tradycji śródziemnomorskiej i przywoływaliście przykłady toposów i archetypów, często korzystając z materiału ikonograficznego. Na pewno takich odwołań było wiele i temat o inspiracjach antycznych nie jest Ci obcy, ale ze względu na ogólny charakter wymaga on od Ciebie świadomego zawężenia i ukierunkowania.

W prezentacji możesz wykorzystać różne przykłady topiki antycznej: dzieje Odyseusza losy Orfeusza i Eurydyki. Edypa. Prometeusza. opowieść o Narcyzie, lot i upadek Ikara, nieszczęścia Niobe. wątki trojańskie, przemianę Arachne w pająka itp.

Pamiętaj, że wybór motywu to dopiero początek pracy, ważniejsze dla Ciebie w realizacji zadania są bowiem dzieła inspirowane antycz

ną topiką Powinny pochodzić z różnych epok i reprezentować różne dziedziny sztuki. Dobrze byłoby, aby wybór łączył się z Twoimi zainteresowaniami, wtedy go łatwiej umotywujesz w rozmowie z egzaminatorami.

Bardzo pomocny może okazać się Słownik mitów i tradycji kultury Władysława Kopalińskiego. Znajdziesz tam nie tylko wyjaśnienia znaczeń wybranych toposów, ale także przykłady inspirowanych nimi dzieł z różnych dziedzin i epok.

Zwróć uwagę na to, by wybór określonego motywu pozwolił Ci wykorzystać nie tylko wiedzę zdobytą na lekcjach, ale także umożliwił samodzielną, twórczą pracę.

Chcielibyśmy pokazać, jak można przygotować prezentację o inspiracjach antycznych w kulturze Spośród wielu motywów wybraliśmy ze względu na interesującą realizację w dziełach różnych, także współczesnych, twórców historię Orfeusza i Eurydyki.

Porównamy pięć przykładów, ich analizę poprzedzając krótkim przypomnieniem mitu. Są to: ►►rzeźba Orfeusz i Eurydyka autorstwa Augusta Rodina - ze względu na niezwykłą symbolikę dzieła;

» Orfeusz, Eurydyka, Hermes - poemat Rainera Marii Rilkego zainspirowany nie tylko mitem, ale także rzeźbą Rodina; jeden z najbardziej znanych utworów literatury powszechnej nawiązujących do mitycznej historii; ►►symboliczny obraz Gustava Moreau zatytułowany Dziewczyna tracka z głową Orfeusza, ponieważ malarz wykorzystał inny element mitu niż poprzedni twórcy;

►►proza Zbigniewa Herberta pt. H.E.O. ze względu na zupełnie niekonwencjonalne odczytanie toposu;

►►poemat Czesława Miłosza Orfeusz i Eurydyka jako przykład współczesnej poezji intymnej, w której mit stal się prefiguracją własnego losu twórcy.

Analiza tych pięciu dzieł pozwoli pokazać obecność tradycji śródziemnomorskiej

w dziełach z różnych epok u zupełnie odmiennych twórców oraz sposoby wykorzystania topiki antycznej na przykładzie jednego mitu.