84 (135)

ANALIZA TEMATU MATURY USTNEJ

Dnia

a angard!

Przykład realizacji tematu części

ustnej nowej matury

Proponowany temat: Analizując celowo dobrane utwory polskie i obce, scharakteryzuj różne odmiany awangardowego dramatu XX wieku.

Część pierwsza: ustna prezentacja opracowanego tematu (15 minut)

1. WYBÓR TEMATU.

Zaproponowany temat ma charakter ogólny i wymaga dużej samodzielności ucznia ze względu na to, że w podstawie programowej znaleźć można tylko dwa przykłady współczesnych dramatów awangardowych Są nimi Tango Sławomira Mrożka i Szewcy Stanisława Ignacego Witkiewicza (na poziomie rozszerzonym). Temat pozwala jednak uczniom zainteresowanym współczesną literaturą na swobodę w doborze przykładów.

Aby przygotować prezentację, musisz nie tylko „celowo dobrać utwory polskie i obce", lecz także uwzględnić w wyborze ich różnorodność mimo przynależności do jednego nurtu - awangardowego dramatu XX wieku. Wybór wymaga więc dobrej znajomości zagadnień z teorii dramatu, ale na pewno nie sprawi Ci trudności, jeśli interesujesz się współczesnym teatrem i pasjonują Cię niekonwencjonalne pomysły awangardowych twórców.

2. PRZYGOTOWANIE

I SELEKCJONOWANIE MATERIAŁU.

Zanim wybierzesz utwory, musisz poszukać pomocy w podstawowych źródłach z zakresu historii i teorii literatury oraz teatru, a także znaleźć informacje na temat różnych odmian awangardowego dramatu XX wieku.

Poszukiwania możesz rozpocząć od wykorzystania dwóch stowników. W Słowniku terminów literackich pod redakcją Janusza Stawińskiego odszukaj hasta: dramat, dramat groteskowy, teatr absurdu, a w Słowniku lite-

Dramat awangardowy to istotny składnik literatury współczesnej. Nie sposób mówić o kulturze XX w. bez uwzględnienia dzieł Becketta, Ionesco, Różewicza czy Mrożka. Poniżej pokazujemy jedną z możliwych wersji rozwinięcia tematu o odmianach współczesnego dramatu awangardowego.

ratury XX wieku pod redakcją Aliny Brodzkiej pojęcia: awangarda, dramat groteski, dramaturgia. One ukierunkują Twoją pracę i wskażą właściwą bibliografię

Jeśli interesujesz się dramatem, z pewnością są Ci znane wybrane utwory Stanisława Ignacego Witkiewicza. Witolda Gombrowicza, Sławomira Mrożka, Tadeusza Różewicza Samuela Becketta, Eugene a Ionesco czy współczesnych dramaturgów angielskich (Harold Pinter, Tom Stoppard), być może widziałeś ich teatralne realizacje. Pamiętaj jednak, że ta maturalna prezentacja może pomóc Ci w poznaniu współczesnego dramatu i pozwoli rozwinąć Twoje nowe zainteresowania, zatem jeśli chcesz, rozszerz poszukiwania. W każdym przypadku pracę rozpocznij od przeczytania utworów.

Zanim zdecydujesz, które dramaty najlepiej będą służyły realizacji tematu i których celowe wykorzystanie potrafisz właściwie uzasadnić

Zanim wybierzesz utwory, musisz poszukać pomocy w podstawowych źródłach z zakresu historii i teorii literatury oraz teatru.

w rozmowie z egzaminatorem, zwróć uwagę na to, że istnieją awangardowe dzieła uważane za kanoniczne (ogólnie przyjęte, obowiązkowe, wzorcowe) i bez ich znajomości trudno scharakteryzować jakiekolwiek tendencje we współczesnej literaturze.

Możesz wybrać spośród wielu utworów, ale w prezentacji wykorzystasz tylko kilka z nich. Oto przykłady najbardziej znanych dramatów: W małym dworku Szewcy S I. Witkiewicza: Iwona, księżniczka Burgunda Ślub Operetka W. Gombrowicza: Tango Emigranci

S. Mrożka; Kartoteka Świadkowie albo nasza mała stabilizacja Odejście głodomora. Pułapka Stara kobieta wysiaduje

T. Różewicza; Czekając na Godota i Końcówka S. Becketta: Łysa śpiewaczka Nosorożec E. Ionesco.

Być może dysponujesz nagranymi spektaklami Teatru Telewizji i zechcesz wykorzystać je w prezentacji, wtedy Twój wybór na pewno będzie łatwiejszy.

Proponujemy Ci rozwinąć temat na podstawie analizy następujących dzieł:

» W małym dworku S.l. Witkiewicza, ponieważ jest to dramat programowo kompromitujący realizm i psychologizm w sztuce, jeden z najpopularniejszych utworów Witkacego;