52 (197)

MATERIAŁY DODATKOWE DO SPAWANIA

Spawalniczymi materiałami dodatkowymi nazywa się materiały biorące bezpośredni udział w metalurgicznym procesie spajania. Są nimi przede wszystkim spoiwa, z których powstaje spoina lub lutowina, stosowane w postaci elektrod, drutów i taśm topliwych, sproszkowanych metali i past zawierających metale. Oprócz spoiw stosuje się topniki, pasty, gazy osłonowe i palne, które nie tworząc fizycznie spoiny, lutowiny lub niekiedy zgrzeiny, wpływają na ich właściwości przez oddziaływanie chemiczne.

Inną grupą materiałów spawalniczych są materiały pomocnicze wykorzystywane bezpośrednio w procesie spajania lub pokrewnym, np. nietopliwe elektrody wolframowe i grafitowe, podkładki ceramiczne, pierścienie jonizujące do przypawania sworzni, gazy obojętne do spawania i cięcia. Z tych materiałów pomocniczych nie powstaje stopiwo, lecz biorą one udział w procesie spajania (lub pokrewnym) i mogą wpływać na jego przebieg i wynik. Są również takie, których używa się przed albo po zakończeniu spajania, a więc tylko pośrednio oddziałują na jakość złącza, np. środki do chemicznego czyszczenia materiału przed spawaniem, trawienia złącza po spawaniu, ochrony przed odpryskami.

Materiały dodatkowe stosuje się we wszystkich procesach, które obejmuje spawalnictwo, tj. w spawaniu, zgrzewaniu, lutowaniu, klejeniu, nanoszeniu powłok, cięciu termicznym. W tym rozdziale zaprezentowano materiały dodatkowe używane do spawania, niektóre z nich wykorzystuje się w innych procesach, np. spoiwa do napawania lub gazy do cięcia. Materiały dodatkowe lutownicze scharakteryzowano dokładniej w rozdz. 9.

3.1.    Spoiwa do spawania i napawania

Spoiwa spawalnicze są materiałami dodatkowymi, które w trakcie procesu ulegają stopieniu, a po zakrzepnięciu tworzą spoinę lub napoinę. Zakrzepły metal po-