53 (330)

rtr językowym fuuWriomije bil pod nii/.w<\ Sonilerpddiuiouiurhrr Wlrrtorhy-dmrf (potrzeba apecjalnego pedagogicznego wsparcia), W Zaleceniach Kon hwencji MiuiaOiiw Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Uł*N x 1004 i . termin ten został zdefiniowany w następujący sposób:

„Potrzeb# jalnago pedagogii /.nogo wsparcia występuje u dzieci 1 nilocV/>ie£y,

Ittdra posiadają takie ograniczaniu iimżliwiifti i kształcenia! rozwoju i uczenia siu,

<tc iMULianie w szkole normalnej tu-/ specjalnej pedagogicznej pomocy jest tlln nich air-wyni.il> zsj.y (Kulluamlniftterkonferenz, 1904, s, 480)*

Krytyka pojęcia „specjalne potrzeby edukacyjne"

P&wazeęImr stosowanie pojęcia specjalne potrzeby edukacyjno, zarówno na plaa/izyZnir tenrelyi znej, jok i praktycznej szybko (loprowiulzilo do ujawnienia jego słabości:

•    tauUilogiczności definicji,    'wóZk*-*'

i luaku jasnych kryteriów operucjonulizncji,

|)rluui|a sp«-i jaluyi ii potrzeb edukacyjnych obarczona jest błędem laiiiiiiogic/noaOi gdy* w t zęści definicyjnej powtarza się określenie z części definiowane/, W ostateczności, jak sarkastycznie napisali Ulrich Blekilcli i inni (1905, a. 251), „tam mamy do czynienia z potrzeby specjalnego pedagogii znego wsparcia, gdzie uczniowie potrzebuj g specjalnego peclii" gogii znego wapan ta". Błędność definicji potrzeby specjalnego pedagogie?," tu go waparrta jest przy tym nieusuwalna wbrew sugestiom tl, IMcidiclut i mny* h t lo i powodu, na który wami autorzy zwracają Hkt\ihiu\d uwagę, Zarówno definicja specjalnych potrzeb edukacyjnych, jak i potrzeby

ipi-i i.iinrgo pedagogicznego wsparcia obejmują swym zakresem populację uczniów, którzy nm n«\ w stanie poradzić sobie z opanowaniem materiału programowego l spełnieniem wymagań stawianych przez szkoły po* wazechnr ferm i n ii n jest zatem bliski pojęciu niepowodzeń szkolnych, które w pedagogice ma ugruntowaną pozycję i daj*- się zdefiniować W s|n»-SÓb równoważnościowy (por. np Kupisiewłcz, IWH4, s, li 12), JeAU zwrot „nie *ą w stanie poradzić sobie" zinterpretowalibyśmy jako „nic radża •obie", io niepowodzenia szkolne i spi • jalne potrzeby edukacyjno/poirzoha¹ Spąg jainrgo i-dukrti yjnego wsparcia byłyby pojęciami równował.nyml. Wie

•    iv jednak % iah zakresu wyłączone byłyby dzieci, które nigdy ni< IM |g /ę*z* zały do szkoły ogólnodostępnej, gdy* wi ześniej i na podstawi

innych kryteriów - orzeczono, te me będą w nianie u< zymr w tej szkole w sposób efektywny.

Takie rozwiązanie pozostaje jednak w wyraźnej sprz< !L7(iiitci z intencjami twórców pojęciu specjalnych poirzeb ednkacyjnyclt/potr seetoy specjalnego pedagogicznego wsparcia, którzy pragnęli stworzyć termin obejmujący obie, wyróżnione In grupy dzieci, Zbudowanie równościowej definicji pojęcia o Uiklm zakresie nic jesl jednak możliwe przy obecnym poziomie rozwoju pedagogiki i pedagogiki specjalnej. Co najwyżej, można Irakiować specjalne potrzeby ednkacyjne/poirzebę specjalnego pedago gicznego ws|)arcia jako terminy mające rodzinę znaczeń (por, 1'awłow tiki, 198fi, rozdz. ii). Pojęcia tego typu, jak wiadomo z ogólnej metodologii nauk, maj(\ charakter otwarty, co znaczy, że istnieją zjawiska, względem których pytanie, czy na leżu one do zakresu pojęcia, jest nierozstrzygalne (a, 120). / punktu widzenia niniejszej pracy ważne są konsekweni je tr-go stanu rzeczy.

Trwnli\ ceclut konsiruktywistycznycli definicji niepełnosprawności jest relatywizm. W pedagogicznych definicjach lego lei mmu, do który* h można hez wątpienia zaliczyć koncepcję npet pilnych potrzeb «-dukat yjnyt h/po trzd) specjalnego pedagogicznego wsparcia, wzajemnie zrelatywizowane są aż trzy elementy (por, ryc. 3,1),

Ryc. 3.1

Relatywny otiaiaktor niapetnoiprawnofcoi •<liilmcy|n«|

Cala

kształcenia

Oakiunlęola

uczniów

Sposoby

kształcenia

Jak ukazuje powyższy h< hemal, (spe< jalue potrzeby edukacyjm po trzebił specjalnego pedagogicznego W spania są wynikiem inzlneiiiooci między oc/ekiwaiiiaiui szkoły, lozuiiiianyml jako cele kształci ma i stoso wane przez szkolę stnndordowo sposoby osiągania lyt hte celów, a taktycznymi osiągnięciami uczniów. Jeśli pragnie się zrozumieć istotę spot jalnyt h potrzeb edukacyjnych związku tego nie możno jednak absolutyzować. 107