438 439

KĄPIELE CAŁKOWITE

Kąpiele chłodne (20—27°C) są zabiegiem krótkotrwałym (5—10 minut) i polegają na kilkakrotnym zanurzeniu ciała w wodzie (w ciągu kilku sekund).

Kąpiel ma działanie bodźcowe, stosuje się ją w celu pobudzenia tętna i oddechu, a także układu nerwowego lub aby uzyskać obniżenie ciepłoty ciała u chorych gorączkujących. Przeciwwskazaniem do zabiegu są stany wyniszczenia oraz grożące krwawienia.

Kąpiele letnie (28—33°C) są również krótkotrwałe (do 10 minut); działają one uspokajająco na układ nerwowy. Stosowane jako półkąpiele, połączone są przeważnie z rozcieraniem.

Kąpiele ciepłe (34—37°C) wywierają działanie kojące. Czas ich trwania może wynosić do 30 minut, zwłaszcza gdy są stosowane w basenach wodnych i połączone z ćwiczeniami usprawniającymi układ kostno-stawowy lub mięśniowy. Wskazane są również w stanach podniecenia i w nerwicach.

Kąpiele gorące (37—42°C) polegają na umieszczeniu chorego w półkąpieli o temp. 37—38°C i dolewaniu gorącej wody, by podnosić jej temperaturę o 1°C co 2—3 minuty do 42°C. Po uzyskaniu tej maksymalnej temperatury pozostawia się chorego w wannie około 5 minut. Zanurzenie ciała nie powinno przekraczać poziomu nadbrzusza.

Po kąpieli, jeżeli wskazane jest utrzymanie stanu przegrzania ustroju i jego odwodnienie przez wzmożone pocenie, stosowane jest kocowanie w ciągu 1 godziny. Podczas kąpieli i kocowania chory otrzymuje zimny okład na głowę i serce. Po zabiegu wskazany jest letni natrysk.

Wskazaniem do kąpieli jest przewlekły gościec stawowy, mięśniowy lub nerwowy, nerwobóle, przewlekłe zatrucia metalami, przewlekłe wysiękowe zmiany w jamie brzusznej i w narządach położonych w miednicy małej.

Jako przeciwwskazania wymienić należy: uszkodzenie mięśnia sercowego — ze względu na znaczny wzrost pracy serca w kąpieli gorącej, obniżone lub podwyższone ciśnienie krwi, stany wyniszczenia, grożące krw^rawienia, gruźlicę, chorobę Basedowa.

Półkąpiele polegają na częściowym zanurzeniu ciała w ciepłej wodzie (34—32°C), przy czym może być zastosowane rozcieranie. Zalecane bywają również półkąpiele gorące (38°C); są one zabiegiem mniej wyczerpującym i trwają krócej niż całkowite (10—15 minut).

KĄPIELE CZĘŚCIOWE

Zaliczamy tutaj: nasiadówki, które mogą być gorące, o wzrastającej temperaturze, zalecane przeważnie w^r przewlekłych stanach zapalnych przydatków i macicy u kobiet oraz w przewlekłym zapaleniu pęcherza moczowego.

Nasiadówki letnie i chłodne (33—28°C) stosowane są w guzach krwawniczych (tzw. hemoroidach), świądzie sromu i zaburzeniach okresu przekwitania.

Kąpiele kończyn, przeważnie jako naprzemienne, polegają na zanurzeniu stóp lub dłoni w naczyniach wypełnionych wodą o temp. 38—40°C i 16—12°C. Czas zanurzenia wynosi od 2 do 3 minut, kilkakrotnie powtarzany.

Wskazania do lego zabiegu stanowią zaburzenia krążenia z objawami sinicy skóry kończyn. Zabieg nie jest wskazany w zaburzeniach naczynioruchowych, gdyż może powodować odczyny nieprawidłowe.

Kąpiele częściowe kończyn w wodzie o temperaturze stopniowanej (wg Hauffego) omówione zostały w rozdziale o leczeniu ciepłem.

CIEPŁE KĄPIELE W BASENACH I SPECJALNYCH WANNACH

(TANKACH HUBBARDA)

Ciśnienie hydrostatyczne wody wykorzystane bywa jako czynnik odbarczający, ponieważ ciało zanurzone w wodzie traci °/io swojej wagi. Wykonywanie ruchów (ćwiczeń ruchowych) w wodzie jest znacznie ułatwione, gdyż odbarczenie pozwala na zużycie Vio efektywnej wartości siły mięśnia do wykonania jego czynności ruchowej.

Ćwiczenia w wodzie umożliwiają uzyskanie poprawy stanu mięśnia w przypadkach niedowładów (np. po przebytej chorobie Heine-Medina), w zanikach mięśniowych z powodu bezczynności (np. po długotrwałym unieruchomieniu po złamaniach), w stanach osłabienia mięśni w chorobie gośćcowej, w zniekształceniach i przykurczach w stawach.

Stosuje się wówczas kąpiele ciepłe (34—37°C) w basenach kąpielowych albo w tzw. wannach (tankach) Hubbarda.

Basen kąpielowy wyposażony jest w dźwig z noszami, celem opuszczania do wody chorych z ciężkimi niedowładami. Dodatkowym wyposażeniem może być szyna z suwakiem na łożyskach kulkowych i z urządzeniem do podtrzymywania chorego. Podtrzymywanie uzyskujemy przy użyciu płóciennego gorsetu, który zakładamy choremu. Pasy od gorsetu łączą się z urządzeniem podtrzymującym. Chory może wówczas chodzić w wodzie podtrzymany na pasach, a suwak bez oporu przemieszcza się wzdłuż szyny.

Podczas nauki chodzenia zanurzenie chorego w wodzie sięga do po-poziomu pępka, aby wyporność wody nie utrudniała utrzymania pozycji stojącej. Ćwiczenia w^r pozycji leżącej przeprowadzamy po założeniu choremu krążków gumowych (koła gumowe). Dodatkowe wyposażenie do ćwiczeń stanowią poręcze umieszczone na ścianach wewnętrznych basenu.

Ćwiczenia prowadzi instruktor, który również może przebywać w wodzie lub poza basenem.

43£