DSC00977 (14)

]20 System instytucjonalny Unii Europejskiej

Funkcja strażnika traktatów polega na kontrolowaniu innych instytucji, jak też państw członkowskich, osób fizycznych i prawnych, w zakresie przestrzegani prawa wspólnotowego. Komisja nie może samodzielnie karać żadnych z tych podmiotów, ale jest władna przekazać sprawę związaną ze stwierdzeniem naruszenia Trybunałowi Sprawiedliwości, czyli zainicjować drogę postępowania sądowego. Komisja dysponuje tutaj narzędziem skargi w trybie art. 226 TWE (o stwierdzenie naruszenia prawa wspólnotowego przez państwo członkowskie) i art. 230 TWE (o stwierdzenie nieważności aktu wspólnotowego). W odniesieniu do państw członkowskich Komisja często powołuje się na zasadę lojalności która według art. 10 TWE wymaga od państw działania na rzecz wypełniania prawa wspólnotowego i powstrzymania się od wszelkich zachowań, które mogłyby utrudniać wypełnianie tego prawa. Ta rola wymaga od Komisji zachowania wielkiej rozwagi i umiejętności oceny, czy dana sytuacja wskazuje na rzeczywiste naruszanie prawa. Podobne funkcje kontrolne Komisja wypełnia wobec przedsiębiorstw i osób fizycznych. Najczęściej chodzi o przestrzeganie pizet przedsiębiorstwa prawa konkurencji (art. 81-82 TWE) i pomoc państwową. Komisja stoi tutaj na straży wolnej konkurencji na rynku wspólnotowym, oddzii- i łując jednocześnie w sposób bezpośredni na podmioty gospodarcze w krajach j członkowskich.

Wypełniając uprawnienia wynikające z art. 230 TWE, Komisja wpływam poprawne wdrażanie prawa wspólnotowego przez inne instytucje. Podstawą skar-gi o nieważność aktu prawnego może być bowiem stwierdzenie o wydanie akta [ opartego na nieodpowiedniej podstawie prawnej, czy z naruszeniem procedury”. Uprawnienia kontrolne wobec innych instytucji odnoszą się do Rady UE. Parła mentu Europejskiego oraz. Europejskiego Banku Centralnego.

Podstawowym elementem kompetencji prawodawczych jest realizacja inkja- j tywy prawodawczej. Artykuł 211 TWE wymienia następujące kompetencje usti wodawcze Komisji:

•    formułowanie zaleceń i opinii stanowiących przedmiot traktatu, jeżeli trakt* tak przewiduje lub Komisja uzna to za niezbędne;

•    podejmowanie decyzji w sprawach, w których traktaty Wspólnot takąkompe tencję przyznają Komisji;

■ udział w kształtowaniu środków podejmowanych przez Radę i Parlament Eu rnpatki w sposób przewidziany w traktatach³⁴.

atkasPl-n

" taat team Wkfannfca. A. UMwdd. R. Ostrthanskjr (red.). Pmo inftytuęfomdne IM* Eunf*r*r-

Takie przy zawieraniu porozumień międzynarodowych Komisja - zgodnie z art. 300 TWE - przedkłada Radzie propozycje rozwiązań prawnych. Zgodnie z art. 250 TWE Komisja ma prawo do zmiany pierwotnej propozycji w katdej chwili przed przyjęciem odnośnej uchwały przez Radę. Rada natomiast, w przy padku zmian dokonywanych w propozycji Komisji (z wyjątkiem procedury współdecydowania), musi działać jednomyślnie”.

Istnieją następujące wyjątki od zasady bezpośredniego wykonywania inicjatywy prawodawczej przez KE w I filarze

■    art. 190 ust. 4 TWE - uchwalanie wspólnej ordynacji wyborczej do Pil. Rada UE działa w tym przypadku jednomyślnie za zgodą Pil i na zalecenie państw członkowskich;

■    arŁ 107 ust. 5 i 6 TWE oraz art. 111 ust. 1 TWE - przepisy traktujące o UGlW. W niektórych przypadkach objętych zakresem UCJIW inicjatywa dzielona jest między Europejski Bank Centralny i Komisję;

• art. 24 ust. TEWEA oraz art. 25 ust. 3 TEWEA - przepisy te przewidują, ii w celu opracowania zasad dotyczących tajności informacji uzyskanych prze? Wspólnotę lub dla podjęcia decyzji o odtajnieniu oraz zasad dotyczących 111 forum cji w zakresie patentów lub znaków ubytkowych inicjatywa należy do Komisji lub państwa członkowskiego¹*.

Mając prawo wychodzenia z bezpośrednią inicjatywą w systemie Instytucjonalnym Wspólnot Europejskich, Komisja Europejska formalnie jest zwolniona z obowiązku konsultowania się z. innymi instytucjami co do same) decyzji o rozpoczęciu procesu decyzyjnego. Mimo to Komisja Europejska reprezentując lilio-res wspólnotowy, zwraca uwagę na fakt, iZ przedstawiane przez nią propozycje nowych aktów prawnych nie mogą być odzwierciedleniem interesu jednego czy nawet jakiejś malej grupy państw członkowskich, Już na etapie składania propo zycji nowego przepisu prawnego Komisja bierze pod uwagę przyszłe uwarunlm wania, jakie będą towarzyszyły wdrażaniu prawa. Przejawem takiego podejścia do procesu zgłaszania projektów aktów prawnych są konsultacje, jakie Komisja przeprowadza z członkami różnych gremiów wspólnotowych. Komisja konsultuje się z Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym. Komitetem Regionów, grupami roboczymi i komitetami w ramach Rady Uli, a także przedstawicielami

U. Dkdnch*, Komiija BuntpcjtkM \w<\ Mu/ttpu od A do'/.. , op • n. • W CwMMlułf. nwflh*<A* i *f>łyy* ais pntz Komitję t* wlęksu w przypadku puk^wwiaii dat ftp * łUdil* «rifkw4ti« glutów, % nir n* raiadrit jednotayUuola

"Wfliuttkod 1 mak 1999doi m*n2004raku»tsk****limł#IV.*/t TWf iart/f,migruji

ka rwiĄiAn* t pncpływtm m󳻳. B» ruucy bukiMt* mmUerdamiitaji’ td+ydmnimj ił    (*g

cypi* będzie dzicUm* pomiędzy tUxnkM • p*Mim tthnkim At*