DSC00971 (11)

08 System instytucjonalny Unii Europejskiej

wykorzystując przysługujące jej uprawnienia. Przedkładała Radzie projekty dy I rektyw z bardzo szczegółowym opisem metod ich wdrażania, zawłaszczała pra- I wa do akredytowania misji dyplomatycznych (teoretycznie kompetencja ta była I przypisana równolegle Komisji i Radzie)*. Sytuacja zaogniła się w połowie lat 60, I a jej moment kulminacyjny nastąpił podczas kryzysu „pustego krzesła” na przcło- I mie lat 196511966. Próby wzmocnienia ponadnarodowego charakteru Wspólnot I poprzez wprowadzenie zasady głosowania większością kwalifikowaną, popierane I przez Komisję, zniweczyła Francja, która dążyła do utrzymania międzyrządo- I wego mechanizmu współpracy. Jakkolwiek wydawało się. Iż głównym podłożem konfliktu była gospodarka (problem wspólnej polityki rolnej), to jednak ważny rolę odgrywały także polityczne aspekty sytuacji. Przewodniczący Komisji EWG Walter Hallstem dążył do uczynienia z Komisji pewnego rodzaju rządu federalnego oraz nadania Parlamentowi kompetencji kontrolnych. Konflikt doprowadził do poważnego kryzysu, którego głównym bohaterem stał się generał Charles de Gaulle. Zakończył się on kompromisem luksemburskim zawartym 30 stycznia 1966 roku. W protokole kompromisu znalazły się ustalenia dotyczące relacji między Radą i Komisją (punkt A) oraz zasady posługiwania się większością kwalifikowaną (punkt B).

W sferze relacji Rada-Komisja postanowiono, że:

• Komisja powinna nawiązać kontakt z państwami członkowskimi poprzez COREPER w przypadku przedstawiania szczególnie ważnych propozycji;

• propozycje kierowane do Rady przez Komisję będą publikowane dopiero po ich formalnym przyjęciu;

• listy uwierzytelniające szefów przedstawicielstw dyplomatycznych państw trzecich akredytowanych przy Wspólnotach będą przedstawiane jednocześnie prezydentowi Rady i Komisji;

• Rada i Komisja będą się informować o zabiegach państw trzecich podjętych wobec nich;

• Rada i Komisja będą się konsultować co do zasadności zawierania związków z organizacjami międzynarodowymi na podstawie art. 229 TWE;

• Rada i Komisja zdefiniują środki zwiększania kontroli zaangażowania, uporządkowania i wykonania wydatków wspólnotowych*.

Pozostawienie jednomyślności jako głównego sposobu decydowania oznaczało w konsekwencji wzmocnienie roli międzyrządowej Rady. a osłabienie wpływów Komisji.

* K- rapowi. Iłyaomika mttgwjt r*.raprf'^l"i ~ °r ^c4ł- ^ł *° ^or“ ^,0*

-* wiii.ciB-m.

Komisja Europejska ^Q9 j

Stagnacja gospodarcza w latach 70. z kolei nie sprzyjała pogłębianiu integracji, a tym samym wzmacnianiu pozycji Komisji. Ważnym momentem dla ożywienia działań Komisji było ustanowienie Jednolitego Aktu Europejskiego, podpisanego w 1986 roku. Zmiany wprowadzane przez JAE nadawały nowe kompetencje Komisji. Stała się ona pośrednikiem między Radą a Parlamentem w procedurze współpracy. Komisja ugruntowała swoją rolę poprzez znaczenie, jakie zyskała w procesie realizacji rynku wewnętrznego. Na mocy art. 14 )AE została ona zobowiązana do opracowania sprawozdania z prac przygotowujących osiągnięcie rynku wewnętrznego. Istotne było także zobowiązanie Rady do przekazywania jej uprawnień wykonawczych związanych z podjętymi przez siebie decyzjami (wcześniej Rada nie była do tego zobligowana). Przewodniczącym Komisji został w tym czasie |acqucs Delors, który szybko podjął dzieło budowania silnej pozycji Komisji¹, lego następcą od 1995 roku był jacques Santer. Przejmował on Komisję, która umocniła swoją pozycję jako instytucja inicjująca wiele nowych działań w nowych obszarach wspólnotowych (np. Unia Gospodarcza i Walutowa). Santer podjął się zadania w jeszcze innej sferze. Zamierzał doprowadzić do zamian administracyjnych w Komisji, co w przypadku tak dużej i zbiurokratyzowanej instytucji okazało się trudne. Komisja Santera zakończyła swoją pracę przed upływem kadencji. Podała się do dymisji w marcu 1999 roku pod presją możliwości uchwalenia wobec niej przez Parlament wotum nieufności, Parlament Europejski w Raporcie Komitetu Niezależnych Ekspertów zarzucił Komisji złe zarządzanie i zachowania korupcyjne (zarzuty stawiano szczególnie komisarz Edith Cresson). Następcą jacque¹a Santera został Romano Prodi (1999-2004), którego kadencja przypadła im bardzo intensywny i szczególny okres w historii integracje Z jednej strony Komisja dążyła do kontynuowania rozpoczętego już wcześniej zadania reformy administracyjnej (działania ówczesnego Wiceprzewodniczącego KE, Komisarza dt. reformy wewnętrzne; UE. Neila Kinnocka), zdrugicj uczestniczyła w pracach przygotowujących UE do reformy instytucjonalnej i rozszerzenia. W 2004 roku rozpoczęła się kadencja Komisji Europejskiej pod przewodnictwem Jose Manuela Durio Harroso.

Poza problemem zmian, które dotyczyły znaczenia 1 roli Komisji w płaszczy/ nie jej kompetencji, istniała także kwestia ewolucji w odniesieniu składu Komisji i mechanizmów wyłaniania jej członków.

W miarę przybywania nowych krajów członkowskich pojawiały się trudności w organizacji prac Komisji i podawano w wątpliwość możliwość sprawnego realizowania procesu decyzyjnego w jej ramach. W łatach 80. między innymi

M, Mftlećfci, Emrop<pkm.~. op. dL.» IM^iM Mitcouf ftkfprootci pod f²rtmtafct²n»

OciofU mb. id: K. Fuputrra. Dynamiko mugrotti eurmfe^kttj . op i it . « l?l-I7f»