5

Obciążenie i struktura chrząstki

Ze wszystkich struktur budujących układ ruchu żadna nie jest tak stale i tak poważnie narażona na obciążenia, jak

chrząstka stawowa. Jej główną funkcją jest stworzenie dla

stawu gładkich powierzchni stawowych całym zakresie jego ruchu.

W czasie ruchu natura minimalizuje normalne zuzycie chrząstki przez zmniejszenie

nan ucisku. Dzieje sie tak przez zmianę pól kontaktu powierzchni stawtak ze nacisk nie jest skoncentrowany na jednym małym polu. Na przykład, w stawie kolanowym,

w którym napięcie wiezadel i mięsni, a także grawitacja utrzymuj '1 w kontakcie powierzchnie stawowe stwierdzić można, ze podczas prostowania stawu kontakt ich jest poszerzony przez łąkotki stawowe. Na pocz'ątku zginania staw nadal utrzymuje ciężar; z tej przyczyny zginanie jest inicjowane przez ruch przypominający toczenie sie (kołyskowy), w którym położone w równej odległości punkty na kości udowej sukcesywnie wchodzą w kontakt z położonymi w równej odległości punktami na kości piszczelowej, przez co nacisk rozkładany jest bardziej równomiernie.

bTeAjtfued

Przez takie i inne udogodnienia natura próbuje zapobiec przedwczesnemu użyciu i zwyrodnieniu chąrzastki stawowej.

struktura chrząstki składa sie z komórek, włókien kolagenowych (fibrilii) i substancji hylinowej. W warstwie

powierzchniowej, zwanej tangencjalna, komórki sa wąskie, eliptyczne i spłaszczone. Niżej występuję warstwa

(strefa) skosna lub przejściowa, podczas gdy w najgłębszej warstwie ,

przyległej do kości, grupy komórek usytuowane sa pionowo. Badajacjinie złamań chrząstki,

autor ten stwierdził, ze sa one prostopadle do powierzchni w glebszycnwarstwach, a potem

zaginaja sie ostro w strefie przejściowej i przebiegają równolegle do powierzchni w strefie

powierzchownej, gdzie w łókna sa szczególnie obfite i gdzie siec kolagenowa działa jako

rodzaj siatki ochronnej, pozwalając włóknom poruszać sie oddzielnie bez utraty wytrzymałości

na rozciąganie. Włókna strefy prostopadłej tkaja wokół chrząstki tzw. chondromy. Jeszcze w 1898

roku Hultzkranz badał linie podziału chrząstki i łukowata aranżacje wlókienek i także

obserwował, ze linie te przebiegają pionowo VIstrefie prostopadłej ku strefie zwapnienia,

w której sa one ostatecznie przytwierdzone.

Strefa powierzchmowa zawiera mniejszeilosci chondroityny, ponieważ powstalya w wyniku adaptacji chrząstki do obciążeń mechanicznych.

Stwierdzono, ze w zdrowej chrząstce kwas chondroityno-siarkowy zawsze pozostaje w strefie prostopadłej, ilościowo waha sie w strefie przejściowej i tangencjalnej.

Grubość chrząstki stawowej jest proporcjonalna do ciśnienia działającego na nia, czego

zresztą można było oczekiwać, ale grubość chrząstki stawowej jest także odwrotnie proporcjonalna

do przystawalnosci (kongruencji) powierzchni stawowych. Chrząstką rzepki

np. jest najgrubsza na kresie strzałkowej, która przylega do wcięcia miedzyklykciowego

kości udowej (6 mm).

1.2. Elastyczność, zniekształcenie i ucisk chrząstki

a) Chąstka prawidłowa

Zdrowa chrząstką jest w dużym zakresie rozciągliwą i daje sie uciskac. Elastyczność jej jest duża, ale nie jednakowa we wszystkich jej częściach. Chrząstką stawowa pozostaie pod mniejszym naprężeniem w poprzecznym niz podłużnym kierunku. Dotyczy to stawu ~ łokciowego, kolanowego i skokowe-. Linie rozciągliwości chrząstki, pokrywające powierzchnie stawowe kłykci kości udowej i piszczelowej, sa rozłożone bardziej promieniście . Krótko mówiąc, większa elastyczność chrząstki rozwija sie zwykle w kierunku