5 (2007)

Przy rzutach wolnych z okolic środka w strefie ataku, dla przykładu, do wykonania może być desygnowanych dwóch piłkarzy (A1 i A2)

którzy biegnąc równocześnie, ale pod różnymi kątami do piłki, mają możliwość wykonania dwóch różnych rodzajów uderzeń piłki. Do ostatniej chwili nie wiadomo, który z nich będzie wykonawcą i to tworzy pewien moment zaskoczenia. Piłkarz nie uderzający może, w momencie uderzenia, skutecznie zasłonić piłką bramkarzowi. Przy rozgrywaniu rzutu wolnego pośredniego, piłkarze muszą, szybko podjąć decyzję, który sposób i jaka technika wykonania będzie najbardziej korzystna.

Rzuty karne, ich wykonanie, powinni ćwiczyć wszyscy zawodnicy, nie tylko 1 -2 specjalistów, ponieważ nawet mecze w MŚ (jak w MŚ-94 USA) są często rozstrzygane przy pomocy serii rzutów karnych. Skuteczne wykonanie rzutu karnego, to połączenie techniki opanowania psychicznego, koncentracji i zaufania we własne siły. Nie ma nic gorszego, jak piłkarz wykonujący rzut kamy do ostatniego momentu niezdecydowany co do sposobu i kierunku uderzenia piłki.

Rzut rożny daje doskonałą okazję do zdobywania bramek. Podstawowe sposoby rozgrywania rzutu rożnego, to: krótki (wykonywany w dwójkę) i długi. Znane są też dwa rodzaje uderzeń piłki (przy rzucie długim) w zależności od nadania piłce rotacji, w kierunku od i do bramki. W praktyce meczowej na najwyższym poziomie najbardziej skuteczne jest wykonanie rzutu rożnego kierowanego do przestrzeni „krótkiego” słupka, na wysokość poprzeczki i po nadaniu piłce rotacji w kierunku do bramki. O skuteczności tak wykonywanego rzutu rożnego można spotkać informacje w raporcie FIFA World Cup (1982-1994), gdzie, jak wykazują analizy, średnio na 5 wykonanych rzutów rożnych zdobywa się 2 bramki. Zaleca się, aby do wykonania tego stałego fragmentu gry dokonać właściwej selekcji piłkarzy. Ważne zadanie ma piłkarz wykonujący rzut rożny, który powinien umieć wykonać dokładne podanie piłki w 80% (tzn. 4 z 5 podań piłki) i skoordynować tę czynność ze współpartnerami w czasie i przestrzeni.

Rys. 15. Czterech piłkarzy jest potrzebnych do zajęcia pozycji ofensywnych w polu bramkowym a czterech innych partnerów do zajęcia pozycji, jak na rysunku (15). Przy założeniu, źe piłkarze A8 i A9 posiadają dobre umiejętności uderzenia piłki z powietrza, a pozostali piłkarze (szczególnie A2, A5

i A6) posiadają dobrą technikę (wzrost i skoczność) do uderzenia piłki głową.

Końcowe uwagi szkoleniowe i porady praktyczne

Wszystkie omawiane problemy szkoleniowe są stosowane w praktyce futbolowej i prowadzą do optymistycznej konkluzji: możemy zrobić większe postępy w warunkach zwiększonych wymogów szkoleniowych. Wymienione spostrzeżenia i problemy praktyczne znajdują potwierdzenie w analizach statystycznych najlepszych piłkarskich zespołów po każdych MŚ w raportach FIFA (2, 4, 5, 6) oraz analizach autora na finalistach MŚ od 1978 do 1994 (14, 15, 16, 17).

W uzyskanych wynikach Ch. Hughes podkreśla dużą skuteczność akcji do 5 podań (ataku szybkiego) i akcentuje nieskuteczność bramkową akcji wieiopodaniowych (6-12, 15 i więcej podań - atak pozycyjny), włącznie z tzw. grą na utrzymanie piłki. Angielscy szkoleniowcy (4) stwierdzają, że gra pozycyjna z dużą liczbą podań daje negatywne rezultaty przez „defensywne myślenie”.

W kontekście tych opinii zaskakującą rzeczywistością (jak pokazuje praktyka, np. mecze ligowe i eliminacje do MS France’98 Włochy-Anglia) jest dążność do zmiany angielskiego tradycyjnego stylu gry w kierunku zmniejszania liczby ataków kiiku-podaniowych i zwiększania liczby akcji wielopoda-niowych (ataku pozycyjnego). Obecnie zdecydowana większość zespołów wysokiej klasy opiera swoją grę na wolnym tempie rozpoczęcia ataku przy stosowaniu dużej liczby podań (krótkich i średnich). W związku z tym interesujące wydają się być informacje (4, 16, 17) co do miejsca zdobycia piłki, rozpoczęcia ataku i liczby bramek zdobytych po tych akcjach. Np. Ch. Hughes, w analizowanych 106 meczach, w których zdobyto 202 bramki, stwierdza, że aż 52% bramek uzyskano po zdobyciu piłki i rozpoczęciu akcji ze strefy ataku. Natomiast akcje rozpoczęte po zdobyciu piłki ze strefy środkowej pozwoliły na zdobycie 60 bramek (30%), natomiast najmniej bramek, bo tylko 36 (18%), uzyskano po zdobyciu piłki i rozpoczęciu ataku z własnej strefy defensywnej. A więc bardzo użytecznym w praktyce wydaje się być spostrzeżenie, że w meczach na najwyższym poziomie najwięcej piłek zdobywa się we własnej strefie obronnej, następnie w strefie środkowej i ataku. Natomiast największą liczbę bramek zdobywa się w kolejności odwrotnej, to znaczy im mniejsza jest odległość od miejsca zdobycia piłki (przerwania akcji przeciwnika) do bramki przeciw-

12