2. może występować na rynku zasobów, towarów, usług
3. może obciążać zarówno sprzedawcę jak i nabywcę dobra
4. może obciążać dochody i wydatki podatnika
5. może być przedmiotem opodatkowania /majątek/.
6. Zarówno rola dochodowa jak i wydatkowa.
Tych form jest tak duża różnorodność.
Świadczenie podatkowe wywołuje bezpośredni albo pośredni wpływ na sytuację finansową podatnika, jak też na sytuację alokacyjną zasobów w gospodarce.
Przy określeniu obciążeń podatkowych powinno się brać pod uwagę różne kryteria
Takim ważnymi elementami, ale nie zawsze są uświadamiane przy określeniu mechanizmu funkcjonowania różnych form podatków są następujące:
1. konieczne jest branie pod uwagę poziomu dobrobytu społecznego
2. trzeba brać pod uwagę optymalną sytuację czynników wytwórczych.
Prawne funkcjonowanie różnych rynków więc system podatkowy nie może przeszkadzać sprawnemu funkcjonowaniu rynku. Więc można powiedzieć, że te wszystkie elementy wiążą się z tym. że należności są następujące. Zwiększenie obciążeń podatkowych powoduje umorzenie podatników, może to spowodować spadek popytu na rynku konsumpcyjnym, może oznaczać zmiany na rynku pracy.
Natomiast zwiększenie obciążeń podatkowych odnoszące się do przedsiębiorstw może spowodować:
- spadek popytu na rynku czynników produkcji, za mało środków, zahamowanie aktywności gospodarczej.
W konsekwencji zwiększenie obciążeń podatkowych może spowodować spadek popytu jak i może spowodować spadek przyszłych dochodów.
Zły dobór instrumentów podatkowych może zdeformować preferencje zarówno konsumentów w odniesieniu do gospodarstw domowych jak i może deformować rynkową alokację czynników produkcji, a ona powinna być podporządkowana efektywności.
Podatki są bardzo ważnymi determinantami zachowań uczestników różnych rynków. z czego nie zawsze zdają sobie sprawę rządzący systemami podatkowymi, a więc rynku konsumpcyjnego, rynku czynników produkcji i rynku pracy. W związku z tym mogą być przyczyną występowania nierównowagi rynkowej. Dlatego zarówno państwo jak i samorządy terytorialne powinny dążyć do tworzenia zbioru narzędzi podatkowych, które miałyby pewne właściwości, a nimi są:
- powinien to być zestaw narzędzi dostosowanych do założeń prowadzonej polityki społecznej, ponieważ podatki są ważnym instrumentem prowadzenia tej polityki
- dostosowany do założeń prowadzonej polityki ekonomicznej. Jeżeli jest to instrument prowadzenia, a podatki są tymi instrumentami gromadzenia dochodu niezbędny do sprawowania funkcji gospodarczej. Mechanizm ten powinien reagować na zmiany zachodzące w otoczeniu w jakim funkcjonują płatnicy podatków czyli podmioty obciążone podatkami, powinien reagować na zmiany systemu prawno - organizacyjnego, na zmiany wszystkie, które mogą tworzyć funkcję w wymiarze finansowym, także na zmiany zewnętrzne np. na rynkach finansowych.
Zestaw instrumentów podatkowych powinien być dostosowany do możliwości podatkowych różnych grup ludności, czyli powinien uwzględniać te możliwości jest to właśnie to kryterium poziomu dobrobytu społecznego. Powinien to być zestaw narzędzi przejrzysty, czytelny, prosty w obliczeniu świadczeń.
Ta jasność i przejrzystość dotyczy zarówno podstawy opodatkowania jak i stawek podatkowych, system ulg i zwolnień.
Powinien to być zestaw instrumentów łatwych, skutecznych jak i najlepsze ściąganie podatków.
Dwa podstawowe kierunki zmian w ewidencji systemu podatkowego:
1. obniżanie obciążeń podatkowych, umożliwiające ograniczenie całego systemu przywilejów podatkowych, a więc ulg i zwolnień.
2. Tendencje - podwyższenie obciążeń podatkowych, które za zwyczaj pociągają za sobą konieczność rozbudowy całego systemu przywilejów podatkowych.
Ten pierwszy kierunek to obniżenie - jest oczywiste jeżeli się weźmie pod uwagę te wszystkie zależności podstawowe, pomiędzy poziomem, obciążeń podatkowych, a aktywnością gospodarczą które między innymi polegają że przekazywanie części dochodów w postaci podatków na rzecz sektora publicznego, zmniejsza oszczędności podmiotów gospodarujących a tym samym zmniejsza aktywność gospodarczą. W wyniku czego obniżenie podatków może korzystnie wpływać na aktywność gospodarczą i na jej ożywienie.
Od czego zależy wysokość obciążeń podatkowych zależy od wielkości zadań przypisanych sektorowi publicznemu, im więcej zadań tym większe wydatki i większe ściąganie podatków, po drugie zależy od efektywności gospodarowania użytecznymi środkami. Jest to najważniejsza zasada finansów.