61ss

Sztuka STAROŻYTNA

^A 62. Pomnik konny Marka Aureliusza.

1 64 r. n.e.

naszych czasów. Łuków triumfalnych zachowało się do dziś ponad trzysta. Do najbardziej znanych należą tuki Tytusa, Trajana.

Innym typem pomnika-budowli były kolumny ustawiane na placach, zwieńczone figurą cesarza. Trzon pokrywała spiralną wstęgą płaskorzeźba upamiętniająca jego czyny. Z tego rodzaju pomników zachowały się w Rzymie dwa: kolumna Trajana opiewająca walki cesarza z Daka-mi oraz kolumna Marka Aureliusza.

Rzymianie byli także twórcami pomnika konnego. Wszystkie te trzy typy pomników wznoszono w późniejszych czasach w różnych krajach europejskich.

Grobowce. Monumentalne mauzolea o kolistym kształcie reprezentuje mauzoleum Cecylii Me-telli (il. 63). Zwykli obywatele chowani byli wzdłuż dróg poza miastem, w kamiennych grobowcach ozdobionych rzeźbą. Na terenie Rzymu istnieją również podziemne grobowce kute w tu-fie wulkanicznym - katakumby. Jest to skomplikowany labirynt korytarzy z niszami w ścianach na sarkofag lub urnę z prochami (patrz: Sztuka wczesnego chrześcijaństwa).

Organizacja bryły Trudno mówić o jakimś jednym sposobie kształtowania bryły przy różnorodności funkcji, rozmiarów, planów i stylów.

Architekci śmiało i swobodnie operowali układami wielkich brył w przestrzeni. Były one na ogół zwarte, ale silnie urozmaicone obficie stosowaną dekoracją rzeźbiarską. Rzuca się w oczy nie tyle dążenie do uzyskania szlachetnych proporcji, co raczej do osiągnięcia wrażenia różnorodności, bogactwa, reprezentacyjno-ści. Porządki greckie towarzyszą wpływom etruskim, swobodnie operuje się elementami

61