64 (162)

iliNłWifi

mm

PIOTR ABRASZEK ■

E-3A NAEWF podczas wizyty na warszawskim Okęciu 10 marca 2009 r.

Oczy NATO na Okęciu

Wizyta 10 marca br. na warszawskim lotnisku Okęcie samolotu wczesnego ostrzegania E-3A AWACS stanowiła dobrą okazję do podsumowania działalności, istniejącej od ponad 25 lat, jednostki samolotów wczesnego ostrzegania Sojuszu Północnoatlantyckiego, jak bliższego przyjrzenia się samym

maszynom.

W 2007 r., dla upamiętnienia 25-lecia wykorzystywania samolotów E-3A, jedną z maszyn NAEWF okazjonalnie przemalowano. Na kadłubie widoczne flagi państw uczestniczących w programie NAPM0.

W latach 70. ub. w. w NATO prowadzono różnorodne analizy i studia poświęcone zwiększeniu efektywności obrony powietrznej. Oprócz wprowadzenia do służby nowych samolotów myśliwskich i przeciwlotniczych zestawów rakietowych naturalną konsekwencją wzrostu potencjału lotnictwa państw Układu Warszawskiego stała się konieczność posiadania samolotów wczesnego ostrzegania i dowodzenia. W grudniu 1978 r. Komitet Planowania Obronnego NATO podpisał list intencyjny dotyczący kupna lotniczego systemu wczesnego ostrzegania obsługiwanego przez siły Sojuszu. W tym czasie był to największy wspólny

program zakupów NATO. Wybór padł na samoloty Boeing E-3A Sentry, wchodzące w tym czasie do wyposażenia USAF. Zasadniczą modyfikacją było wyposażenie wariantu europejskiego w stację radiolokacyjną Westinghouse AN/APY-2, która w porównaniu z poprzednią wersją - AN/APY-1 - była zdolna do wykrywania i śledzenia celów morskich.

W styczniu 1980 r. powołano do życia Siły Wczesnego Ostrzegania i Dowodzenia NATO (NATO Airborne Early Warning&Control Force - NAEWF), a 17 października tegoż roku siły te zyskały status osobnego dowództwa, stacjonującego w belgijskim Mons. Akces do programu NAPMO (NATO Airborne Early Warning&Control Programme Management

Organisation) zgłosiło wówczas 12 krajów (Belgia, Kanada, Dania, Grecja, Holandia, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, RFN, Turcja, Włochy i USA, a w 1982 r. - po przystąpieniu do Sojuszu, do programu dołączyła Hiszpania). Ogółem zamówiono 18 samolotów E-3A oraz 3 samoloty transportowo-szkolne Boeing 707 (pozbawione stacji radiolokacyjnej wczesnego ostrzegania), oznaczone Trainer Cargo Aircraft (TCA). Samoloty zostały formalnie zarejestrowane w Luksemburgu; państwo to nie posiadało wcześniej lotnictwa wojskowego. Główną bazą komponentu NAEWF wybrano, leżące w RFN przy granicy z Holandią, Geilenkirchen.

Pierwszy samolot E-3A dostarczono na początku 1982 r., zaś ostatni trzy lata później. W 1988 r. jednostka osiągnęła pełną gotowość operacyjną. E-3A NATO, poza wspomnianą nową odmianą radaru, nie różniły się praktycznie od amerykańskich odpowiedników.

_Modernizacje

Już w 1987 r., a więc tuż po zakończeniu dostaw maszyn, wobec szybkiego rozwoju elektroniki i informatyki podjęto decyzję o długofalowym planie modernizacji samolotów. Pierwsza jego faza, zwana Near-Term Programme, rozpoczęła się w 1991 r. Podzielono ją na dwa etapy, w pierwszym (trwającym w latach 1991-1997), zwanym Mod Błock 1 dokonano następujących zmian:

■ zabudowano system walki elektronicznej AN/AYR-1 odpowiedzialny m.in. za dokładną analizę sygnałów pochodzących ze źródeł naziemnych/nawodnych oraz powietrznych, pasywne wykrywanie, analizę, lokalizację (z dokładnością rzędu setek metrów w odległości i dziesiątych części stopnia w azymucie) i identyfikację sygnałów obcych radioloka-torów;