64 (88)

U

a gazyn lektroniki

dodatek

ży tk o w ej

do

miesięcznika

Poznać 5 zrozumieć sprzęt

Fot. 79

Fot. 82

Fot. 80

Fot. 81

Fot. 83

Ogromna większość mikrofonów elektrcto-wych to małe wkładki, przeznaczone do wbudowania w różne urządzenia. Ale są też inne, większe i lepsze mikrofony eleklretowc.

Fotografia 79 przedstawia jeden z pierwszych modeli tego rodzaju: Sony ECM-19B. Dziś mikrofony elektretowe wyróżniają się małymi wymiarami, ale jak widać, niektóre wczesne modele „elektretów” wyglądały podobnie jak klasyczne mikrofony. Trzeba jednak wyraźnie podkreślić, że budowa mikrofonów elektretowych od początku była zdecydowanie prostsza niż klasycznych mikrofonów pojemnościowych. Od początku umożliwiało to miniaturyzację. Fotografia 80 pokazuje jeden z pierwszych elektretowych mikrofonów przypinanych (lavalier) Sony ECM-50.

Podobne mikrofony są dostępne na rynku do dziś. Fotografia 81 ilustruje krajowy ME-092A z wtykiem typu duży Jack mono.

Przez lata ulepszano właściwości mikrofonów elektretowych, a drugim kierunkiem postępu była miniaturyzacja. Jeśli chodzi o parametry techniczne, to dość szybko osiągnięto znakomitą liniowość i szerokie pasmo przenoszenia, obejmujące 20IIz...20kHz. Z początku poważnym wyzwaniem dla konstruktorów była trwałość naelektryzowania elektretu. Pierwsze mikrofony elektretowe z upływem lat traciły swe parametry, zwłaszcza jeśli narażone były na trudne warunki pracy, wstrząsy i upadki. Dziś nie jest to już problemem. Trwałość dzisiejszych elektretów szacuje się na co najmniej 100 lat.

W przypadku mikrofonów, jednym z kluczowych parametrów są szumy. Dziś dostępne są mikrofony elektretowe o bardzo małych szumach własnych, porównywalnych z innymi rodzajami mikrofonów. Z drugiej strony, w przypadku miniaturowych elektretów zazwyczaj parametry szumowe nic są najważniejsze, a to z uwagi na zakres zastosowań, gdzie wcale nie są potrzebne najwyższe parametry i najmniejsze szumy, a kluczowe są małe wymiary. Dotyczy to dzisiejszego sprzętu przenośnego, w szczególności telefonów komórkowych.

Mamy więc obecnie tanie wkładki elektretowe o naprawdę małych rozmiarach, ale dostępne są też profesjonalne mikrofony elektretowe o bardzo wysokich parame-

trach, mogące śmiało konkurować z klasycznymi pojemnościowymi.

Z biegiem czasu wkładki elektretowe stawały się coraz mniejsze. Zamiast wczesnych wersji o 10- i 9-milimetrowej średnicy, zaczęto stosować wersje o średnicy 6mm, 4mm, a znana amerykańska firma Knowles ma w swej ofercie także mikrofony elektretowe o klasycznym wyglądzie i średnicy 3mm - fotografia 82. Knowles oferuje też jeszcze mniejsze wkładki o średnicy 2,56mm i długości 2,56mm serii FG - fotografia 83.

W związku z zapotrzebowaniem na mikrofony niskoprofilowe do współczesnego miniaturowego sprzętu przenośnego, dostępne są też mikrofony elektretowe o zaskakująco małej wysokości. Fotografia 84 pokazuje mikrofony Knowles serii MB o średnicy 6mm, z których niektóre mają wysokość tylko l,3mm.

Oprócz wkładek, produkowane są też rozmaite „autonomiczne” mikrofony elektretowe. Warto przy tym nadmienić, że niektórzy producenci ze względu na zaszłości i kwestie marketingowe pomijają w opisach i reklamach informację, że chodzi o mikrofon clektretowy. Podają tylko, że jest to mikrofon pojemnościowy, co zresztąjest prawdą. Do dziś bowiem podchodzi się do elektretów z obawą, a nawet z pogardą. Tymczasem wady wczesnych elektretów z lat 70. zostały skutecznie usunięte. Obecnie obawy o starzenie czy szerokość pasma są nieuzasadnione, jednak nadal pokutuje zła opinia. Opinia ta wynika też po części z właściwości małych elektretów pochodzących od dalekowschodnich, niemarkowych wy-

Fot. 84

64 Styczeń 2010 Elektronika dla Wszystkich