65 (102)

w

wody, a następnie wkraplać stopniowo roztwór jodku potasu aż do całkowitego rozpuszczenia osadu.

2. Jeżeli preparat nie był sublimowany należy wykonać następujące doświadczenie:

Do suchej probówki wsypać odrobinę preparatu i bardzo ostrożnie ogrzewać pod wyciągiem w płomieniu palnika, obserwując kolejno zachodzące zmiany wyglądu preparatu. Następnie, nie przerywając obserwacji wnętrza probówki, ostudzić ją do zwykłej temperatury.

Opisać wykonanie doświadczenia i podać wnioski.

Metakrzemiau sodu Na₂Si0₃

Metakrzemian sodu jest bezbarwną solą dobrze rozpuszczaną w wodzie. Wodne roztwory metakrzemianu sodu noszą nazwę szkła wodnego. Mają one odczyn silnie zasadowy, gdyż w wodzie zachodzi reakcja hydrolizy:

Na₂Si0₃ + 2H₂0 H₂Si0₃ + 2Na⁺ + 20H~.

Kwas metakrzemowy jest bardzo słabym kwasem i wypieranie go z roztworów zachodzi nie tylko pod wpływem mocnych kwasów, ale i tak słabego jak kwas węglowy, powstający w wyniku rozpuszczania dwutlenku węgla w wodzie. Dlatego metakrzemian sodu pod wpływem dwutlenku węgla i pary wodnej zawartych w powietrzu ulega rozkładowi według równania reakcji:

Na₂Si0₃ -ł- CO_z + H₂0 —-> H₂Si0₃ -ł- Na₂C0₃.

Metakrzemian sodu bezwodny tworzy kryształy o temperaturze topnienia 1088°C. Występuje również w postaci 9-hydratu Na₂Si0₃-9H₂0, który topi się w temperaturze 48°C.

Metakrzemian sodu można otrzymać przez stapianie dwutlenku krzemu z węglanem sodu. Zachodząca wówczas reakcja przebiega zgodnie z równaniem:

Si0₂ + Na₂C0₃ -*■ Na₂Si0₃ + C0₂.

Odczynniki:

Sprzęt:

Tygiel porcelanowy na 50 cm³ Moździerz porcelanowy Blacha żelazna Piec muflowy Probówki

Węglan sodu bezwodny — 10,6 g

Dwutlenek krzemu — 6 g

Papierki wskaźnikowe lub roztwór feno-

loftalciny (wskaźnik) Kwas solny, 1-molowy

Wykonanie:

W dużym tyglu porcelanowym umieścić 10,6 g bezwodnego węglanu sodu i 6 g dwutlenku krzemu (krzemionki), i stapiać w piecu muflowym w temperaturze 1100°C, aż w wytworzonym stopie przestaną się tworzyć pęcherze dwutlenku węgla (zazwyczaj po 1—1,5-godzinnym ogrzewaniu). Następnie gorący stop wylać na blachę żelazną i po ostygnięciu połamać na kawałki i sproszkować w moździerzu.

Preparat należy przechowywać w szczelnie zamkniętym naczyniu w celu uchronienia go od wpływów wilgoci i dwutlenku węgla zawartych w powietrzu.

Badanie właściwości otrzymanego preparatu

1.    Niewielką ilość preparatu umieścić w probówce i zalać kilkoma cm³ przegotowanej wody destylowanej. Po rozpuszczeniu się preparatu zbadać odczyn roztworu papierkiem wskaźnikowym lub za pomocą roztworu fenoloftaleiny.

2. Część roztworu (ok. 1—2 cm³) zakwaszać 1-molowym kwasem solnym obserwując, czy nie wydzielają się banieczki C0₂, co świadczy o obecności węglanu sodu w preparacie; oraz czy wytrąca się galaretowaty osad kwasów krzemowych.

Chromian(YI) ołowiu(II) PbCr0₄

Chromian(VI) ołowiu(II) jest żółtą solą występującą w postaci kryształów lub ciężkiego proszku bardzo trudno rozpuszczalnego w wodzie. Roztwarza się w mocnych kwasach i zasadach (ale nie roztwarza się w kwasie octowym i amoniaku). Jest związkiem silnie trującym, podobnie jak wszystkie związki ołowiu i chromiany.

127