6Klineferter EZ

1970 ANDROLOGIA

żej). Istnieje owłosienie łonowe i pachowe, ale zarostu na twarzy brak lub jest bardzo' słaby.

Badania laboratoryjne nasienia wykazują zwykle brak plemników. Poziom hormonów: luteotropiny, folikulostymuliny i testosteronu w surowicy krwi odpowiada początkowemu okresowi dojrzewania płciowego.

Leczenie hormonalne niedojrzałości płciowej i jej odmian daje dobre wyniki i prowadzi do rozwoju męskich cech u chorych.

Przekwitanie u mężczyzn

Przekwitanie u mężczyzn, czyli andropauza, jest jednym z elementów starzenia się organizmu. Przyczyną jest wygasanie czynności hormonalnej jąder. Proces ten wywiera istotny wpływ na stan cielesno-płciowy i psychiczny mężczyzn. Płodność, mimo że ulega stopniowemu obniżeniu, utrzymuje się do późnych lat.

Przekwitanie występuje zwykle po 50 r. życia. Wiek, w którym pojawiają się objawy andropauzy i ich nasilenie zależą od cech osobniczych. Przekwitanie występuje tym wcześniej, im słabsza była czynność hormonalna jąder w okresie dojrzałości płciowej. Stopień nasilenia objawów odczuwanych przez mężczyzn jest tym większy, im słabsza jest czynność androgenna jąder i kory nadnerczy wyrównującej niedobory androgenów. Około 30% mężczyzn na skutek zaburzeń okresu przekwitania wymaga leczenia.

Objawy. Głównymi objawami andropauzy są zaburzenia potencji i obniżenie odczuwania w czasie stosunku, a zwłaszcza w czasie wytrysku. Jego objętość jest zwykle zmniejszona. Do częstszych objawów należy też zmniejszenie sprawności fizycznej na skutek obniżenia siły mięśniowej oraz osłabienie sprawności umysłowej. Gorsza pamięć, trudności w koncentracji, gorsze kojarzenie i refleks bywają nadrabiane rutyną zawodową i mogą być przez długi czas niezauważane przez najbliższe otoczenia i przez samego mężczyznę znajdującego się w okresie przekwitania. Często obserwuje się objawy nerwicowe, jak nadmierna drażliwość, stany depresji, zaburzenia snu. Zwiększona zwykle w tym okresie życia podściółka tłuszczowa odkłada się w miejscach dla mężczyzn nietypowych, tj. w okolicy brodawek piersiowych, stwarzając wrażenie ginekomastii (zob. s. 1966), oraz na podbrzuszu i pośladkach. Zwiększa się owłosienie skóry tułowia. Prącie jest wiotkie, obkurczone. W szczególnie nasilonych przypadkach andropauzy występują uderzenia krwi do głowy, zlewne poty, uczucie zimna.

Badania laboratoryjne wykazują niewielkiego stopnia podwyższenie poziomu luteotropiny (LH) oraz obniżenie poziomu testosteronu w surowicy krwi.

Leczenie. Poza leczeniem farmakologicznym niezbędnym w przypadkach odczuwania objawów przekwitania, konieczne jest w tym okresie prowadzenie higienicznego trybu życia, zwalczanie otyłości, unikanie palenia tytoniu, picia alkoholu, spożywania tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Zaleca się spożywanie dużej ilości warzyw, owoców, a przy niedoborach witamin naturalnych, uzupełnianie ich braków preparatami wielowitaminowymi. Konieczne są codzienne spacery i gimnastyka.

Niepłodność mężczyzn

W niepłodności małżeńskiej w ok. 30-40% przyczyną nie-zachodzenia kobiety w ciążę jest upośledzenie płodności mężczyzny, uniemożliwiające zapłodnienie. Odsetek mężczyzn niepłodnych stale wzrasta! Wpływa na to z jednej strony większa wykrywalność niepłodności na skutek powszechnie przyjętej zasady badania mężczyzny w każdorazowym przypadku niepłodności małżeńskiej, z drugiej zaś wzrost szkodliwych czynników zewnątrzpo-chodnych, związanych zarówno ze szkodliwymi warunkami pracy, jak i bytowania (zatrucie środowiska). Nie bez znaczenia jest też stan plemnika zapładniającego jajo. Zapłodnienie przez patologiczny plemnik może być przyczyną nieprawidłowego rozwoju jaja płodowego, a w następstwie obumarcia ciąży i poronienia, może być również powodem rozwoju wad wrodzonych płodu.

Niezdolność do zapłodnienia może być wynikiem wrodzonych lub nabytych zaburzeń czynności plemnikotwórczej jąder lub odchyleń od stanu prawidłowego dróg wyprowadzających nasienie. Nieodwracalną niepłodność powodują m.in.: wrodzony brak nabłonka ple-mnikotwórczego, obustronne nieleczone wnętrostwo przed okresem dojrzewania płciowego, nieprawidłowości w garniturze chromosomal-nym polegające na istnieniu dodatkowego chromosomu X, pozapalny zanik jąder będący powikłaniem nagminnego zapalenia przyusznic (świnki), nieprawidłowy rozwój dróg wyprowadzających nasienie, np. brak najądrzy i nasieniowodu lub ich niedorozwój.

Całkowitą niepłodność lub krańcowe obniżenie płodności powodują również zaburzenia czynności takich gruczołów wydzielania wewnętrznego, jak tarczyca, nadnercza, a zwłaszcza podwzgórze i przysadka. Przyczyną obniżenia płodności a także impotencji uniemożliwiającej odbywanie stosunków płciowych może być cukrzyca. Ponieważ prawidłowa czynność nabłonka plemnikotwórcze-go zależy od właściwego jego odżywiania i utlenienia, jak również ter-moregulacji jąder, żylaki powrózka nasiennego, wodniaki jąder oraz jednostronne wnętrostwo powodują zwykłe obniżenie płodności. Czynią to-także przewlekłe choroby wyniszczające organizm, długotrwały niedobór białka, witamin i składników mineralnych, szkodliwe dla zdrowia warunki pracy. Działanie czynników szkodliwych, np. chemikaliów, promieni jonizujących, mikrofal, zależy od stopnia ich nasilę-