582,583 (2)

Koła akcje propagandowe i informacyjne. Koła starają się przyciągnąć do współpracy nowe rodziny. Organizują dla nich stałe dyżury informacyjne, w trakcie których udzielają telefonicznych i osobistych porad odnośnie leczenia, wychowania i rehabilitacji dziecka. Inną formą działań informacyjnych są spotkania dyskusyjne z udziałem specjalisty (np. lekarza, psychologa, logopedy), a dotyczące problemów, które rodzice najczęściej zgłaszają*. Niekiedy Koła zapraszają przedstawicieli różnych instytucji (ZUS, spółdzielni inwalidów, placówek oświatowych i in.), aby poinformowali rodziców o świadczeniach socjalnych przysługujących dziecku i im samym, możliwościach kształcenia zawodowego i zatrudnienia dziecka, środkach technicznych ułatwiających rehabilitację itp. Ogromne znaczenie ma również wzajemna wymiana doświadczeń i informacji między rodzicami. Temu celowi służą różnego rodzaju spotkania grupowe — zarówno samych matek, jak i matek oraz ojców, które przekształcają się niekiedy w spotkania towarzyskie. Biorący w nich udział rodzice służą sobie wsparciem, a nieraz nawiązują trwałe przyjaźnie.

Koła są organizatorem wypoczynku niepełnosprawnych dzieci — kolonii, zimowisk i różnego typu obozów. Na tego typu imprezach dzieci mają zapewnioną fachową opiekę pedagogiczną i lekarską. Ich program, poza rekreacją i wypoczynkiem, obejmuje również zajęcia usprawniające. W trakcie roku szkolnego stowarzyszenia rodziców organizują dla dzieci wycieczki, biwaki, zajęcia sportowe, w których mogą brać udział całe rodziny.

Niektóre Koła podejmują działania mające na celu odciążenie rodziców od obowiązku stałej opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem. Rodziny mieszkające w sąsiedztwie mogą świadczyć sobie wzajemną pomoc w postaci kilkugodzinnej opieki nad dzieckiem. Wygospodarowany w ten sposób czas rodzice mogą przeznaczyć na udział w życiu kulturalnym, załatwienie spraw osobistych, odpoczynek itp. Istnieje również możliwość grupowania kilkorga dzieci pod opieką jednej matki (T. Doerf-fer 1972). Taka współpraca jest szczególnie korzystna dla rodzin, których dzieci nie są objęte żadną formą opieki instytucjonalnej. Niektórzy rodzice, zaprzyjaźnieni ze sobą, organizują wspólne wykupywanie wczasów, czasami angażując także rehabilitanta lub psychologa.

Niekiedy stowarzyszenia rodziców organizują kluby towarzyskie dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej (Z. Kaiser 1975). Podstawową formą działalności klubów są cotygodniowe (sobotnie i niedzielne) spotkania, których program obejmuje m.in.: zabawy taneczne, zajęcia muzyczne i plastyczne, konkursy, zgaduj-zgadule, zajęcia teatralne, recytatorskie.

Dzieci i młodzież zrzeszona w klubach może organizować wycieczki, wyjścia do kina, teatru, cyrku, na koncerty muzyki młodzieżowej i na imprezy sportowe itp. Zazwyczaj rodzice pomagają w prowadzeniu klubu od strony finansowej i organizacyjnej. Niewątpliwie ingerencja rodziców musi być większa wówczas, gdy dzieci są np. głębiej upośledzone umysłowo. Natomiast w przypadku młodzieży o innych rodzajach niesprawności, działalność klubu można oprzeć na samorządzie jego członków. Największym problemem dla stowarzyszeń rodziców przy organizowaniu klubu jest zazwyczaj zdobycie lokalu.

Koła organizują również wypoczynek letni dla tych dzieci niepełnosprawnych, które z różnych powodów nie wyjechały na obozy i kolonie (J. Lausch-Żuk 1977). W zależności cd pogody organizuje się dla nich albo zajęcia klubowe, albo wycieczki, spacery i zajęcia na świeżym powietrzu.

Niewątpliwie najważniejszą formą działań realizowanych przez Koła Rodziców są turnusy rehabilitacyjne dla dzieci niepełnosprawnych i ich rodzin. Są one organizowane na coraz szerszą skalę, a największe doświadczenia w tym zakresie mają Koła Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym.¹ Turnusy trwają zwykle 2 tygodnie, a ich uczestnikami są: dzieci z określonym typem niesprawności, ich rodzice (głównie matki), a niekiedy także inni członkowie rodziny (zdrowe rodzeństwo, babcie). Kadrę tworzy grupa specjalistów: lekarz, psycholog, pedagodzy specjalni, logopedzi, specjaliści od rehabilitacji ruchowej i in. W trakcie turnusu realizowane są różne cele — na przykład: postawienie kompleksowej diagnozy stanu dziecka, sformułowanie programu jego rehabilitacji w warunkach domowych, zapoznanie rodziców z różnymi formami zajęć, jakie mogą organizować dziecku oraz nauczanie ich prowadzenia tych zajęć. Dąży się również do ukazania rodzicom możliwości rozwojowych dziecka i zmobilizowania ich do prowadzenia systematycznej pracy rehabilitacyjnej.

Zajęcia prowadzone z dziećmi przez specjalistów mają charakter indywidualny i grupowy. Rodzice uczestniczą w tych zajęciach i są zapoznawani ze sposobem ich prowadzenia.² Ponadto mają oni możliwość

583

1

   Szerzej na temat pedagogizacji rodziców prowadzonej na turnusach rehabilitacyjnych piszemy w podrozdziale pt. „Organizacje inwalidzkie”.

2

   Turnusy są prowadzone też przez: Polski Związek Niewidomych, Polski Związek Głuchych, Komitet Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Ruchowo, Towarzystwo Walki z Kalectwem.