72 (137)

uczestnictwa społecznego (Modrzewski). Sekwencja czasowa porządkuje biografię ludzką w wymiarze rozwoju indywidualnego oraz w perspektywie specyfiki socjalizacyjnej środowisk życia. Relacje człowiek - świat na każdym etapie życia są zróżnicowane, podlegają jednak określonym prawidłowościom wynikającym z logiki rozwoju indywidualnego i społecznych zasad funkcjonowania.

Analiza faz i stanów w biografiach ludzi przyjmuje upraszczające założenie, że „(...) przebieg życiowego doświadczenia można podzielić na sekwencję wspólnych faz z ograniczoną liczbą możliwych stanów w każdej z nich. Takie podejście daje nam metodę badania względnych częstości występowania różnych przebiegów doświadczenia, szacowania przejścia z danych stanów w jakąś sekwencję stanów przyszłych, jak również sposób analizowania dróg bądź procesów łączących stany początkowe z różnorodnymi efektami (...).

Analizy faz i stanów oraz sekwencji stanów mogą być bardzo przydatne w badaniu rozmaitych aspektów probabilistycznej i przyczynowej struktury grup życiorysów, a takie badania mogą z kolei wspomagać przemyślenia na temat przebiegu poszczególnych historii życia (...)” (Runyan, 1992, s. 123-124). Ludzie mogą więc podejmować próby przewidywania skutków swoich działań i decyzji, próbując wnioskować na podstawie historii życia innych ludzi znajdujących się w zbliżonych sytuacjach i mających podobne doświadczenia.

Analizując fazy i stany przebiegu życia, można opracowywać też analizy przebiegu doświadczenia jednostkowego tylko w pewnych sferach czy węższych dziedzinach w ściśle określonych ramach temporal-nych, np. takich jak niektóre etapy drogi edukacyjnej czy zawodowej.

Dlatego też zarówno jakościowe podejście do analizowania problematyki projektowania przyszłości edukacyjno-zawodowej, jak i uwzględnienie biograficznej perspektywy tych procesów zdaje się stwarzać szansę na przyjrzenie się takim aspektom omawianych zagadnień, których w typowym sondażu diagnostycznym nastawionym na gromadzenie danych ilościowych nie jesteśmy w stanie uchwycić.

2. Założenia badań własnych

Znacznie rzadsze odwoływanie się do paradygmatu interpretatyw-nego (niż do normatywnego) w praktyce empirycznych weryfikacji procesu projektowania przyszłości edukacyjno-zawodowej przez młodzież stanowiło niezwykle interesujące wyzwanie badawcze.

Celem tego przedsięwzięcia stała się próba uchwycenia i opisania jednostkowego doświadczenia młodych ludzi w zakresie wyznaczania

72