58 (122)

2. Reakcję dwutlenku węgla z wodorotlenkiem sodu lub wapnia:

I C0₂ + 2NaOH -> Na₂C0₃ + H.O,

C0₂ + Ca(OH)₂ -> CaC0₃ + H₂b.

Otrzymywanie soli w wyniku reakcji soli z kwasami i zasadami lub solami z wykorzystaniem różnic w lotności, mocy lub rozpuszczalności produktów

W rozdziale IV i V stosowano reakcje zasad lub kwasów z odpowiednimi solami, w wyniku których otrzymywano inne zasady lub kwasy. I tak działanie na chlorek sodu kwasem siarkowym(VI) powodowało wypieranie chlorowodoru i powstawanie wodorosiarczanu(VI) sodu:

NaCl + H₂S0₄ -> NaHS0₄ + HC1.

Metoda ta może być z powodzeniem stosowana do otrzymywania soli. Analogicznie, reakcje wodorotlenków z solami innych metali mogą prowadzić do otrzymywania soli. Na przykład reakcja:

- Ca(OH)₂ + Na₂C0₃ -> 2NaOH + CaC0₃ j.

Oczywiście reakcja ta nie jest wykorzystywana do otrzymywania soli. Zachodzi ona dlatego, że spośród wszystkich substratów i produktów tej reakcji węglan wapnia jest najtrudniej rozpuszczalny i strąca się z roztworu w postaci osadu. Na tej samej zasadzie polega otrzymywanie soli przez działanie na siebie dwóch soli. Na przykład po zmieszaniu roztworów chlorku wapnia i węglanu sodu zachodzi reakcja zgodnie z równaniem:

\ CaCl₂ + Na₂C0₃ -> 2NaCl + CaC0₃|,

gdyż najtrudniej rozpuszczalną solą jest węglan wapnia, który natychmiast wytrąca się z roztworu w postaci osadu. Istotą powyższych reakcji otrzymywania węglanu wapnia zachodzących w roztworach jest to, że substraty są zdysocjowane i powstanie węglanu wapnia polega na łączeniu się jonów wapniowych i węglanowych. Możemy więc zapisać tę reakcję następująco:

Ca²⁺ + CO^2- -> CaC0₃.

Otrzymywanie soli przez działanie metali na niemetale

Metoda ta polega na syntezie metalu z niemetalem, która przebiega najczęściej w środowisku niewodnym. Przykładem takiej syntezy jest otrzymywanie soli kwasów beztlenowych, a więc chlorków, bromków, siarczków itd. Tą metodą można otrzymać siarczek żelaza(II), chlorek sodu, jodek rtęci(II) i inne.

Fe + S -> FeS 2Na + Cl₂ -> 2NaCl Hg + I₂ Hgl₂

2. ĆWICZENIA

7 Hydrat siarczanu(Vl) żelaza(II) FeS0₄ 7H₂0

7 Hydrat siarczanu(VI) żelaza(II) (zwany potocznie siedmiowod-nym siarczanem żelaza) tworzy zielone, wietrzejące na powietrzu kryształy o gęstości q = 1,9 g/cm³. Podczas ogrzewania topi się w temperaturze 64°C. Ogrzewany do wyższych temperatur, w 100°C przechodzi w sól jednowodną FeS0₄H₂0. Bezwodny siarczan(VI) żelaza(II) można otrzymać dopiero podczas ogrzewania w temperaturze 250—300°C. Na powietrzu siarczan(VI) żelaza(II) utlenia się do brunatnego siar-czanu(VI) żelaza(III). W zakwaszonych roztworach siarczan(VI) żela-za(II) łatwo ulega utlenieniu w wyniku działania takich utleniaczy jak H₂0₂, KMn0₄, K₂Cr₂0₇ i innych. Przebieg reakcji utleniania siar-czanu(VI) żelaza(II) roztworem manganianu(VII) potasu w środowisku kwasu siarkowego(VI) jest następujący:

10FeSO₄ + 2KMn0₄ + 8H₂S0₄ -► 5Fe₂(S0₄)₃ + 2MnS0₄ +

+ K₂S0₄ + 8 H₂0.

Reakcja ta znajduje zastosowanie w analizie chemicznej do ilościowego oznaczania żelaza.

Siarczan(VI) żelaza(II) otrzymuje się przez działanie na metaliczne żelazo kwasem siarkowym(YT).

113