74

W 1919 roku powstała Techniczna Szkoła Kolejowa w Warszawie, kontynuująca tradycje Szkoły Technicznej Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Młodych kolejarzy kształcono także w szkołach w Brześciu, Radomiu, Sosnowcu i Wilnie. Absolwenci technicznych szkół kolejowych po rocznej praktyce i złożeniu egzaminu końcowego otrzymywali tytuł technika określonej specjalności.

Wymienione szkoły podlegały Ministerstwu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, jednakże resort komunikacji miał istotny wpływ na ich organizację i program nauczania, przyczyniając się znacznie do budowy szkół kolejowych i ich wyposażenia.

Popularną formą podnoszenia kwalifikacji personelu kolejowego były różnego rodzaju kursy i inne formy szkolenia, które rocznie obejmowały około 10 000 pracowników PKP. W 1939 roku dobiegała końca budowa nowoczesnego Centrum Szkolenia Pracowników PKP w Legionowie dla 2000 kursantów rocznie.

Ludzie zasłużeni dla kolejnictwa

Osiągnięcie w okresie przedwojennym wysokiego poziomu technicznego przez polskie kolejnictwo było rezultatem jego ścisłej współpracy ze światem nauki — z wyższymi uczelniami, poszczególnymi katedrami i profesorami. Wspólnie prowadzono prace badawcze w laboratoriach i w terenie, dokonywano ekspertyz, wymieniano poglądy i zasięgano porad najlepszych w kraju specjalistów w danej dziedzinie. Spośród plejady wybitnych naukowców, którzy wytyczali postęp techniczny w polskim kolejnictwie, kilku zasługuje na szczególne wyróżnienie.

Prof. dr inż. Aleksander Wasiutyński (1859— 1944), absolwent, a następnie doktor nauk inżynierskich w Instytucie Inżynierów Komunikacji w Petersburgu. Autor wielu prac naukowych, m.in. podręcznika pt. „Drogi żelazne”, który zyskał światową sławę. Przez cały okres międzywojenny wykładał na Politechnice Warszawskiej. Był człowiekiem o wielkiej wiedzy technicznej i rozległych horyzontach; stworzył oryginalną i dalekowzroczną koncepcję przebudowy warszawskiego węzła kolejowego. Dużą część życia poświęcił dziełu przeobrażenia skromnego węzła kolejowego w funkcjonalny układ kolejowy, godny nowoczesnej stolicy 30-milionowego kraju. Prof. Wasiutyński wraz z prof. Podoskim byli czołowymi pionierami elektryfikacji sieci PKP.

Prof. inż. Antoni Xiężopolski (1861—1951), absolwent Instytutu Technologicznego w Petersburgu, wybitny konstruktor parowozów. Po powrocie do kraju w 1922 roku zorganizował Wydział Mechaniczny Kolejowy na Politechnice Warszawskiej, na którym wykładał do 1936 roku. Od 1924 roku jako doradca techniczny Departamentu Mechanicznego i Zasobów Ministerstwa Kolei żelaznych położył wielkie zasługi w modernizacji i budowie taboru kolejowego. Kierował projektowaniem najlepszych typów polskich parowozów. jak OKz32, Ty37, Pt31, Pm36, był pionierem budowy wagonów spalinowych. Zasiadał w Radzie Technicznej przy Ministrze Komunikacji.

Prof. dr inż. Roman Podoski (1873—1954), absolwent Politechniki w Zurychu. Po I wojnie światowej rozpoczął pracę naukowo-dydaktyczną na Politechnice Warszawskiej. Był pionierem elektryfikacji kolei w Polsce, wychowawcą pierwszej polskiej kadry naukowej i inżynierskiej w tej dziedzinie, autorem licznych projektów, prac naukowych i podręczników, rzecznikiem polskiej myśli technicznej w wielu organizacjach międzynarodowych.

Prof. dr inż. Karol Wątorek (1875—1944), absolwent, a następnie profesor Politechniki Lwowskiej, wybitny specjalista w dziedzinie nawierzchni kolejowej. Przez cały okres międzywojenny wykładał na Politechnice Lwowskiej, wychował liczne kadry specjalistów kolejowych. Był autorem do dziś aktualnego podręcznika pt. „Budowa kolei żelaznych”. Członek Rady Technicznej przy Ministrze Komunikacji.

Prof. dr inż. Albert Czeczott (1873—1955), absolwent Instytutu Inżynierów Komunikacji w Petersburgu, wybitny specjalista w zakresie budowy parowozów. W 1923 roku wrócił do Polski i objął kierow-

120. Aleksander Wasiutyński

74