58 (183)

Dwa samoloty transportowe C-295M na lotnisku 8. Bazy Lotniczej w Krakowie-Balicach. Ze względu na błękitne malowanie, samoloty te otrzymały nieoficjalną nazwę „wiagra". Z kolei dwa ostatnie samoloty, dostarczone w 2008 roku, pomalowane są farbą jasnoszarą.

Samolot C-295M a transport powietrzny Wojska Polskiego

Przylot, w grudniu ubiegłego roku, ostatniego z zakontraktowanych samolotów C-295M stanowił symboliczne zakończenie zawartej w 2001 roku umowy. Jednak w rzeczywistości proces wdrażania maszyn firmy CASA trwa nadal. Jednocześnie fakt posiadania kompletu C-295M jest dobrą okazją do analizy roli i znaczenia tego samolotu w arsenale Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Wojska Lotnicze Sił Powietrznych w mijającej dekadzie stały się beneficjentem szeregu kontraktów na nowe uzbrojenie. Największym z nich jest oczywiście tzw. program samolotowy, czyli pozyskanie systemu uzbrojenia F-16 Jastrząb, jednak obok 48 samolotów F-16C/D Błock 52+ Advanced, zamówionych w 2003 roku, Siły Powietrzne zakupiły od 2001 roku jeszcze 15 samolotów transportowych M-28B i M-28B/PT, 12 samolotów transportowych C-295M, 2 śmigłowce W-3, realizują kontrakt na 24 śmigłowce SW-4 (do dziś odebrano 13 sztuk), czy też przejęły 22 używane samoloty myśliwskie MiG-29 (do remontu wytypowano jednak tylko część z nich). W oparciu o zakłady EADS PZL Warszawa-Okęcie S.A. przeprowadza się również modernizację maszyn szkolnych PZL-130 Orlik do standardu PZL-130 TC II (dotąd przebudowano pierwsze dwa egzemplarze). Mimo tych wszystkich poczynań, ilość nowo wprowadzonych do linii samolotów i śmigłowców nie mogła skutecznie zrekompensować odbywającego się równolegle procesu wycofywania maszyn starszej generacji, takich jak: MiG-21, Su-22, TS-11, Mi-2, Mi-

LS8 4/2009

8, An-2, Jak-40 czy An-26. W konsekwencji obecnie można zaobserwować poważne problemy sprzętowe w wybranych dziedzinach, takich jak szkolenie lotnicze i transport VIP czy systematyczną redukcję liczby eskadr bojowych. Na tym tle dość korzystnie wypada lotnictwo transportowe. Jeszcze na początku XXI wieku, a zatem gdy Polska stała się już członkiem NATO i prowadziła negocjacje akcesyjne z Unią Europejską, ta gałąź wojskowego lotnictwa traktowana była dość marginalnie, a podstawowymi typami statków powietrznych były w niej An-2 oraz An-26. Jednak już wówczas pilnie poszukiwano ich następców oraz na nowo starano się zdefiniować docelową liczebność oraz zadania lotnictwa transportowego. Wejście do NATO w 1999 roku, złożone zobowiązania, czy też szerzej - świadomość zmiany zadań i roli armii w nowym układzie geopolitycznym, sprzyjały wówczas śmiałym decyzjom dotyczącym zakupów nowego sprzętu wojskowego. Jednocześnie właśnie w 1999 roku przyjęto nową ustawę, która wprowadzała umowy kompensacyjne (offset), zawierane w związku z dostawami na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa.

Wraz z przyjęciem do NATO strona polska zobowiązała się m.in. do wzmocnienia swego potencjału w lotnictwie transportowym. Efektem tego była decyzja nr 81/MON ministra obrony narodowej z 14 maja 1999 roku, w sprawie powołania zespołu do przygotowania postępowania i wyboru oferty na dostawę średniego samolotu transportowego dla polskiego lotnictwa wojskowego. W wyniku prac zespołu i rozsyłanych zapytań ofertowych, w 2000 roku wytypowano czterech potencjalnych dostawców:

■    Lockheed Martin Alenia Tactical Transport System LLC (LMATTS) - samolot C-27J Spartan;

■    Kijewskij Awiazawod AWIANT - samolot An-32;

■    EADS Construcciones Aeronauticas SA (CASA) - samoloty CN235M i C-295M;

■    Avions de Trensport Regional - samolot ATR-52C.

Zainteresowanie udziałem w postępowaniu, prowadzonym w trybie przetargu ograniczonego na zasadach szczególnych, zgłosiły wszystkie zaproszone firmy, w wyniku czego zostały do nich wysłane zaproszenia do złożenia konkretnych propozycji. Ostatecznie trzy pierwsze firmy przedstawiły stosowne oferty, a ich otwarcie i porównanie nastąpiło 30 grudnia 2000 roku.

Właściwie od początku za głównych konkurentów w przetargu uznano samoloty C-27J i C-295M. Obie te konstrukcje były gruntownie przebudowanymi samolotami zaprojektowanymi wcześniej.