img05901 djvu

58

Najlepiej, gdy dzieci idą parami na wycieczkę. Gdy dojdą di celu, nie potrzebują iść w parach. Przy oglądaniu up. jakiejś roślin^ mogą dzieci, zwłaszcza jeżeli jest ich więcej, po kolei jej się przypą trywać. Trzeba jednak pamiętać o tern, aby pomimo zachowania pij wnej swobody karność była przestrzegana. Dzieciom nie powinno si pozwolić dowolnie bieigać po ogrodzie, sadzie etc., aby nie dopuści do robienia szkód.

Aby oglądanie nie miało cech przypadkowych i bezplanowos^j powinien nauczyciel znać dokładnie miejscowość, do której dzieci pro wadzi. Najlepiej, gdy sam poprzednio zapozna się z miejscem, doką ma dzieci zaprowadzić, i zobaczy rzeczy, które ma im pokazać. Wogói taka wycieczka musi być podobnie, jak i każda lekcja w klasie, do kładnie obmyślana, aby dzieci mogły z niej odnieść możliwie najwięk szą korzyść.

Przy powtarzaniu materjału naukowego (t. j. Nauki rzeczy oj czystych) należy się starać rozmowę odmiennie prowadzić, aby unika wszelkiej monotonności, która dzieci najwięcej nuży. Najlepiej jes rzecz widzianą w naturze przedstawić przy powtarzaniu na obrazku lub modelu, a zamiast powtarzania drogą czytania dotyczącego ustępu rozmówki lub suchego opisu, podać dzieciom ten opis (zawarty) w po wiastce, zagadce, wierszyku lub bajce, któreby zawierały w sobii (obok nauki moralnej) charakterystyczne cechy danych rzeczy i zja wisk. W ten sposób wzbudzi się u dzieci jeszcze raz ciekawość i za interesowanie się przedmiotem.

Naturalnie, aby powiastka, zagadka, wierszyk czy bajka stano wiły dla dzieci przedmiot zainteresowania, nie powinny być za długie natomiast treściwe, jasne, proste, o ile możności wyrażone prostemi krótkiemi zdaniami, a następnie opowiedziane dzieciom wyraźnie, an za prędko, ani za pomału. I tu okazuje się, jak każdemu nauczy cielowi potrzebny jest dar wymowy, a juiż koniecznie sztuka umiejęt nego, wyraźnego, dźwięcznego czytania i deklamowania. W jednen i drugiem powinien być uwzględniony nietylko akcent logiczny, ali i symboliczny, bo one ułatwiają ogromnie uwypuklenie i zrozumienia treści utworu.

Oprócz tych sposobów, służących nauczycielowi do powtarzani! materjału. może jeszcze wprowadzić rysowanie, modelowanie i ukłą danie z patyczków, nici, tych rzeczy, które poznały. Jest to tak zwani droga czynnego poglądu. I tutaj musi nauczyciel dbać o to, aby dziec zaznaczyły mniej więcej główne charakterystyczne cechy przedstawia nych przez nich przedmiotów, o ile możności samodzielnie i swobodnie Okazuje się z tego, jak korzystnem jest zastosowanie koncentrycznego planu nauki, umożliwiającego takie powtarzanie danych tematów.

Z chwilą dojścia do drugiej części elementarza Nauka rzeczj ojczystych wiąże się ściśle z czytaniem statarycznem ustępów, w tę części zawartych.

Ustępy te dzielą się według treści na rzeczowe, powiastki i wierszyki, a ugrupowanie i zszeregowanie ich powinno być dokonane według pewnego płanU i myśli przewodniej. Tematem ich powinno by< również otoczenie dziecka, to, co dziecko może oglądać, zrozumiei i co mogło było przeżywać w przeszłości.