na 100/1, podczas gdy u osób dorosłych mamy 10/1. Pi%. waga myśli samobójczych w całej populacji jest słabo znana, chociaż istnieją powody* aby przypuszczać,-^ wiele dzieciżywi pragnienie czy myśli o śmierci, zwtasz-cza w momentach konfliktów czy stresu. Z drugiej strony, myśli samobójcze są wspólnym symptomem wszystkich grupach wiekowych pacjentów z zaburzenia rai depresyjnymi, natomiast popełnione samobójstwa rzadko występują u dzieci w wieku przedmłodzieńczyn) i u małoletnich. Ib w okresie młodzieńczym nadzwyczaj często pojawiają się przypadki samobójstwa; i Relacja współzależności miedzy samobójstwemcbk-cięcym a depresją nie podlega dziś wątpliwości. Dzięki różnym badaniom wiadomo, że wiele prób samobójczych, a nawet popełnione w dzieciństwie samobójstwa motywuje bezpośrednio jakiś typ depresji. Psychiatra
Pfeiffer (1979) w grupie kontrolnej-42;dzieei,sampbćb ców i 16 nie-samobójców (obie grupy w wieku 9-lat) odkrył, że w obydwóch grupach występowanie depresji było identyczne (-24%). Stwierdził zatem, że depresja, albo przynajmniej poważne zaburzenia emocjonak ne, w jakiś sposóbzwykły być wplecione w zachowania: samobójcze. Ten i inni badacze depresji dziecięcej łączą depresję z innymi towarzyszącymi jej czynnikami psychopatologicznymi wiążącymi się z postępowaniem samobójczym, na przykład z intensywnym lękiem, agresją, niepokojem o wyniki w szkole, separacją rodziców etc. Co więcej, niektórzy autorzy umieszczają depresję na pierwszym miejscu w zespole czynników wywołują-□ 64
gtb zamiar samobójstwa — obok beznadziei* uczuć (^użyteczności, pragnienia śmierci, istnienia u matki poważnej depresji i innych.
pomimo tej ważnej relacji między symptomami depresyjnymi, zaburzeniami nastroju i postępowaniem samobójczym u dzieci i młodzieży, inni małoletni hier depresyjni również wykazują myśli samobójcze, i vice rena—dzieci i młodzież depresyjna nie okazuje tendencji samobójczych. W konsekwencji więc, każdy małoletni powinien być oceniany pod kątem tenden-I g'i samobójczych i powinien uczestniczyć w zajęciach jakiejś grupy terapeutycznej, ponieważ każda oznaka powiększania się symptomów depresyjnych, powinna sygnalizować potencjalnie wzrastające i groźne ryzy-I leo samobójstwa. Odkrywanie czynników, które niosą I ze sobą ryzyko popełnienia samobójstwa, po jakiejś wcześniejszej próbie, jest niezbędną pracą w celu jego zapobieżenia i leczenia.
Nie należy zapominać, jak ostrzega doktor Mordo-mingo, że „próba samobójcza jest zawsze zachowaniem niedostosowanym, które niesie ze sobą niebezpieczeństwo popełnienia samobójstwa”. Trzeba zatem, by nie tylko samobójstwo, lecz również jego próby u dzieci i młodzieży, stały się w najbliższych latach centralnym tematem badań z zakresu psychologii klinicznej.
Inny hiszpański psychiatra, J. de las Heras (2001), prezentując swoją ostatnią publikację (Rebeldes eon causa: los misterios de la infancia), również połączył depresję i samobójstwo dzieci. Stwierdza, że „samobój-
65D