img28301 djvu

286

ezem pozwolić dzieciom swe pomysły w tym względzie wyjawić. Potem, po ułożeniu planu, bierze się sznurki i wymierza grządki. Dzieci mają pomagać w tej czynności nauczycielowi. Porównywają i mierzą od oka szerokość i długość zagonów i brózd. Po założeniu sznurka, wybiera naucz, ziemię z brózd, przyczem jedną łopatę ziemi rzuca się na grządkę po prawej stronie, a. drugą po lewej. Do tego można również użyć dzieci, ale przedtem trzeba im pokazać, w jaki sposób się to robi, zwracając uwagę na sposób trzymania łopaty i nabierania nią ziemi. Dzieci należy zmieniać co chwilę, aby się nie zmęczyły, ewentualnie dawać im lżejsze zajęcia, jak np. rozwijanie sznurka. Naucz, ciągle baczy na to, czy dobrze wykonują polecone zajęcia. Poprawia i naprowadza. Szerokość zagonu ma wynosić 1*2 m., a brózd około 30 cm., głębokość brózd zależna od przepuszczalności gleby. Im ziemia, więcej przepuszczalna, tern płytsze brózdy (można je nawet nosami wydeptywać, według sznurka). Gdy zagony odmierzone i oddzielone, (jeżeli ogród większy, potrzeba na to kilka wycieczek), zgrabi nauczyciel grządki i może przystąpić do siania rzodkiewki. Sianie to uskutecznia się, albo linjami, albo rzutowo. Przy sianiu Imjowem, robi się według sznurka 0 rowków znacznikiem i sieje się nasiona w te rowki w odległości 1 cm. jedno nasienie od drugiego, a następnie grabiami wyrównywa się ziemię.

Przy sianiu rzutem, trzeba uważać, aby równo wszędzie rozrzucono i nie zagęsto. Przykrywa się wtedy nasiona także zagrabieniem. Przed sianiem, trzeba dzieciom pokazać nasienie i przypomnieć, jak to roślinki rosną w ziemi. — Groch sieje się w 3 linje na zagonie, co 15 cm. Wsypuje się do dołków po 3—4 ziarn, poozem zarównywa się dołek i ziemię lekko utłaoza. Można także (szczególnie gatunki nizkie) siać ziarnka w rowki, w oddaleniu mniejwięcej 1 cm. Groch, przeznaczony do siewu, powinien być przebrany, aby w nim nie było ziarn dziurawych i dotkniętych zgnilizną. Do tych czynności używać może nauczyciel pomocy dzieci. Należy jednak przy tern (jak i przy poprzednich zajęciach), uwzględnić indywidualność poszczególnych dzieci, .t j. odpowiednio do siły fizycznej i inteligencji, a także i objawionej ochoty, wyznaczać je do pewnych czynności.

Rozmowa o zwierzętach domowych. Wycieczka do większej zagrody wiejskiej. Oglądanie stajni, obory, owaz&mi, chlewu na. krowy, woły, owce, konie, kozy. świnie. Przyglądanie się budowie i urządzeniu wewnętrznemu, stajni, żłobów, drabin: każda krowa i wół ma swoje miejsce. Przywiązane są łańcuchem. Podściółka, słoma, mierzwa, nawóz.

Przyglądanie się zwierzętom i zwrócenie uwagi dzieci na charakterystyczne cechy budowy ciała i maści, na chód, głos i poszczególne objawy życia wołu, krowy. owcy. barana, kozy. Pewnie wszystkie dzieci widziały już wołu i krowę. Gdzie ty widziałeś? Co mają krowy i woły na głowie? Rogi, wewnątrz puste, zakrzywione. Na co mają te rogi? Do obrony. Wół ma pysk szeroki, uszy dość duże, ruchliwe, Głowy nie trzyma tak wysoko, jak koń Tułów ociężały. Ogon długi, na końcu z chwostem. Do czego mu służy? (Do opędzania się muchom). Nogi grubsze i krótsze, aniżeli u konia, zakończono racicami, dwie racice większe na przedzie i temi stąpa, a dwie mniejsze w tyle wyżej nieco obsadzone. Chodzi powoli, ciężko. Kiedy widzieliście, ab