7 (1557)

10

Pod względem technologicznym osnowa geodezyjna dzieli się na:

■    osnowę sytuacyjną (triangulacją poligonizacja),

■    osnowę wysokościową (niwelacyjną),

« osnowę grawimetryczną której głównym zadaniem jest wyznaczanie wartości przyciągania ziemskiego i ziemskiego pola grawitacyjnego.

Podstawowe osnowy geodezyjne sytuacyjne i wysokościowe są zagęszczane przez osnowy szczegółowe, służące do nawiązania pomiarów szczegółowych. Najczęściej wynikiem tych pomiarów są różnego rodzaju mapy, sporządzane w różnych skalach. Mogą to być mapy sytuacyjne łub sytuacyjno-wysokościowe, które oprócz szczegółów sytuacyjnych przedstawiają pionowe ukształtowanie terenu.

Wyniki opracowań geodezyjnych sąnieodzownym składnikiem niemal wszystkich zamierzeń inżynierskich. Posiadanie odpowiednich informacji geodezyjnych o terenie jest niezbędne w fazie planowanią projektowania i realizacji inwestycji z dziedziny komunikacji, budownictwa i inżynierii, gospodarki terenami i ochrony środowiska i wielu innych działów gospodarki.

1.2. Kształt i wielkość Ziemi, powierzchnie odniesienia

Problemem podstawowym geodezji jest formułowanie matematycznych podstaw zakładania osnów geodezyjnych wyznaczających układy odniesienią które opisująpowierzchnię geometryczną Ziemi i ziemskie pole grawitacyjne. Towarzyszy temu prowadzenie pomiarów geodezyjnych, wyznaczanie kształtu i wymiarów Ziemi, ziemskiego pola grawitacyjnego oraz opracowanie metod odwzorowań powierzchni Ziemi w postaci mapy.

Na potrzeby odwzorowania powierzchni globu ziemskiego w postaci mapy przyjmuje się pewne uproszczenia dotyczące nieregularnego kształtu Ziemi.

Obecnie przyjmuje sie, że geometrycznej powierzchni Ziemi w przybliżeniu odpowiada geoida. Jest to średnia powierzchnia mórz i oceanów, przedłużona pod lądami. Geoida jest powierzchnią ekwipotencjalną normalną do kierunku pionu miejsca obserwacji. Jest ona powierzchnią odniesienia dla pomiarów wysokości, nie można jej przedstawić w postaci opisu matematycznego. Kształt geoidy jest najbardziej zbliżony do elipsoidy obrotowej o odpowiednim spłaszczeniu, którą w geodezji przyjmuje się jako powierzchnie odniesienia dla osnów poziomych (pomiarów sytuacyjnych).

Parametry elipsoidy obrotowej, najlepiej opisującej kształt i wymiary Ziemi, były wyznaczane wielokrotnie z obserwacji geodezyjnych, astronomicznych i grawimetrycznych, a obecnie również z obserwacji sztucznych satelitów Ziemi. W Polsce obowiązuje obecnie elipsoida Krasowskiego, której półosie wynoszą a = 6 378 245 m, b = 6 356 863 m oraz spłaszczenie a = (a - b)/a = 1:298,3.