7 (424)

20 Mikroekonomia

Schemat 2. Potrzeby i ich rodzaje, szczególne cechy i źródła¹⁹

Potrzeby - są to zgłaszane przez ludzi żyjących w społeczeństwie zapotrzebowania na zaspokojenie ich różnorakich oczekiwań i pragnień. Cechą charakterystyczną potrzeb jest to, że pragnienie zaspokojenia jednej z nich, natychmiast rodzi kolejne (najczęściej w postępie geometrycznym). Niezaspokojona potrzeba wywołuje u ludzi uczucie przykrości; z kolei - zaspokojona potrzeba wywołuje najczęściej zjawisko krótkotrwałej satysfakcji. Potrzeby współczesnego człowieka cywilizowanego stanowią złożony system, który przedstawiono wyżej w postaci schematu (rys. 1).

Gospodarka - to warunki bezpośrednio wpływające na procesy gospodarowania oraz mechanizmy i treści samych tych procesów.

Podmiot gospodarczy - to każdy aktywny uczestnik procesu gospodarowania.

Produkcja - jest to działalność ludzka, której celem jest zaspokojenie różnorodnych potrzeb człowieka.

Usługi - to takie działania, które mogą zaspokajać potrzeby jedynie w trakcie ich wykonywania.

¹⁹ Podano za: J. Jagas, H. Pałaszewski, Ekonomia. Opole, 1997, s. 50.

I. Ekonomia jako dyscyplina naukowa

21

\

1.4. Metoda ekonomii

Przez metodę naukową rozumiemy sposoby postępowania oraz środki poznawcze stosowane w celu zdobycia prawdziwej wiedzy o badanym przedmiocie. Metoda stosowana w ekonomii ma cechy ogólne, właściwe wszystkim naukom społecznym oraz cechy szczególne wynikające z przedmiotu ekonomii politycznej oraz orientacji metodologicznej w ramach poszczególnych kierunków i szkół. Ogólnie metoda ta obejmuje czteiy etapy postępowania badawczego, prowadzone przy użyciu różnych metod i środków poznawczych: 1) obserwacja rzeczywistości i wnioskowanie, 2) formułowanie hipotez naukowych, 3) konkretyzacja hipotez, 4) weryfikacja hipotez z rzeczywistością. Ostatecznym sprawdzianem poprawności danej teorii winna być jej zgodność z rzeczywistością²⁰.

W bardzo uproszczonym (schematycznym) ujęciu można to wyjaśnić następująco.

|    ABSTRAKCJA NAUKOWA    ]

Schemat 3. Sposób postępowania badawczego (schemat ideowy)

Jednym z warunków koniecznych powstania samodzielnej dyscypliny naukowej jest wypracowanie przez nią swoistego, charakteiystycznego dla niej języka. Obejmuje on szereg abstrakcyjnych pojęć, odnoszących się do przedmiotu danej nauki i identycznie pojmowanych w obrębie danej dyscypliny. Przykładowo: pojęcie „równowaga” może być w języku potocznym interpretowane różnie, jako np. zdolność zachowania odpowiedniej postawy podczas jazdy na rowerze, lub też stan psychiczny (równowaga psychiczna); natomiast w ekonomii, gdy użyjemy tego pojęcia, to jednoznacznie informujemy, że mówimy o relacjach rynkowych zachodzących między podażą i popytem. Rezultatem stosowania przez ekonomię metody abstrakcji naukowej jest tworzenie ²⁰ Problemy dotyczące metodologii ekonomii są o wiele bardziej złożone, lecz omówione zostaną szerzej w trakcie zajęć poświęconych owej tematyce.