Magazyn61301

409

KOSZTY WŁASNE I ICH OBLICZANIE

O

Koszty

Zakup, skład, sprzedaż są to ośrodki kosztów. Koszty zakupu i sprzedaży są kosztami bezpośredniemi, ponieważ koszty te dolicza się do danych tranzakcji, dzieląc je według dzielnika ilościowego, jakościowego lub wartościowego. Koszty składu są już kosztami pośredniemi, ponieważ dotyczą wszystkich towarów złożonych. Ich podział przeprowadza się następnie według tych samych zasad, a więc według wagi, sztuk, przestrzeni, wartości ubezpieczenia, także i czasu — zależnie już od rodzaju samych kosztów.

(W ostateczności — wszystkie te koszty razem wziąwszy ustanawiają cenę sprzedaży. Jednak sama cena sprzedaży jest zależna zwykle od popytu za towarem na rynku. Obliczanie więc kosztów pośrednich — dokonuje się według dzielnika życiowego (praktyki handlu) t. zn. na towar więcej pokupny dolicza się kosztów pośrednich więcej — na inny mniej).

W przemyśle:

Zakup

A

układ sklep Iran za keje

*

y

5 Lzd

Koszty bezpośrednie są tylko przy zakupie i przy sprzedaży — jak w handlu. Wszystkie inne koszty są kosztami pośredniemi. Podział także jak w handlu zależy wyłącznie od rodzaju wytwórczości. Ośrodkami kosztów bezpośrednich są: zakup i sprzedaż, pośrednich — składy i miejsca produkcji. Przy produkcji jednogatunko-wej, masowej, w rzeczywistości wszystkie koszty stają się bezpośredniemi — a wtedy produkcja przedstawia się obrazowo naogół jak w handlu.

II.Obliczanie kosztów własnych (kalkulacja).

1. Pojęcie, ryzyko, zysk. Zestawienie wszystkich k. w. dla zbadania wartości, ustalenia ceny k. w. — nazywamy obliczeniem k. w. albo kalkulacją k. w. Dla całości pojęcia kalkulacji t. j. dla obliczenia własnej ceny sprzedaży, należy zaznajomić się z dwoma składnikami kalkulacyjnemi jeszcze, z ryzykiem przedsiębiorcy i zyskiem. Ryzyko przedsiębiorcy istnieje prawie że w każdej czynności handlowej i przemysłowej. Dla przykładu wymienimy następujące ważniejsze rodzaje ryzyka: ryzyko walutowe, kredytowe, ryzyko niewywiązania się z umowy, ryzyko przyczyn politycznych i t. p. Przeciwko stratom z ryzyka ubezpiecza się przedsiębiorca już to we własnym zakresie działania przez odpowiednie środki i czynności handlowe np. przez wywiad, przez kalkulację t. j. przez odpowiednią zwyżkę składnika kalkulacyjnego „zysk“, albo przez ubezpieczenie się w powołanych ku temu instytucjach ubezpieczeniowych, albo przez kupno-sprzedaż ubezpieczeniową (patrz: Giełdy). Jednak mimo wszelkiego możliwego zabezpieczenia ryzyko istnieje zawsze w interesach handlowo-przemyslowych — i to właśnie ryzyko własne uwzględnia się w kalkulacji z reguły oddzielnie, albowiem związane z ryzykiem koszty, od których możliwe jest ubezpieczenie, zaliczają się do kosztów bezpośrednich lub pośrednich. Wysokość ryzyka własnego oblicza się z bezpośredniej praktyki, ustalają ją przedsiębiorstwa procentowo w stosunku do wysokości całości swego obrotu, czy też w odniesieniu do obrotu na danym rynku zbytu, a nawet w stosunku do oddzielnego produktu :

X	1 IOO
jeżeli na obrót	| strata wynosi

strata • ioo ^X    obrót

Zysk jest to wynagrodzenie za pracę własnego kapitału, jest to wynagrodzenie względnie pokrycie ryzyka przedsiębiorcy, i wkońcu wynagrodzenie za pracę i przedsiębiorczość kierownika wzgl. właściciela. Zaliczanie zysku przeprowadza się w formie stawki procentowej w stosunku do obliczonej ceny kosztów własnych. Wysokość stawki zysku zależy przedewszystkiem od siły gospodarczej produktu na rynku zby-

27

EncykJopedja nauk politycznych.