Magazyn60901

KOSZTY PRODUKCJI — KOSZTY WŁASNE I ICH OBLICZANIE 405

krzywa cc wyobraża koszt krańcowy a krzywa mm utarg krańcowy. Zrównanie utargu krańcowego z kosztem krańcowym nastąpi w punkcie M dla rozmiarów produkcji OA. Utarg całkowity równa się wówczas — OuMA, suma kosztów — OcMA, a ma-ximum zysku monopolisty — ucM. Punkt B na osi rzędnych oznacza te rozmiary produkcji OB, przy których utarg krańcowy równa się zeru, to znaczy utarg całkowity osiąga swe maximum, odpowiada on więc punktowi B na rys. 3. Przy rozmiarach produkcji monopolicznej, większej niż OB, utarg krańcowy staje się ujemny, to znaczy utarg całkowity zaczyna się zmniejszać.

Janusz Libicki.

Koszty własne i ich obliczanie.

I. Koszty własne, r. Pojęcie i podział kosztów własnych. 2. Rodzaje kosztów: przemysłowe i handlowe, stałe i zmienne, bezpośrednie i pośrednie. 3. Współczynniki kosztów. pośrednich, stałych i wydajności. 4. Odpisy. 5. Koszty oprocentowania unieruchomionego kapitału. 6. Zasady rozdziału kosztów własnych II. Obliczanie kosztów własnych (kalkulacja). 1. Pojęcie, ryzyko, zysk. 2. Rodzaje i sposoby kalkulacji. a) Kalkulacja wstępna i kontrolna, b) Kalkulacja ogólna i jednostkowa, c) Kalkulacja masowa i seryjna, zakupu, zbytu i wytwórcza, d) Kalkulacja wsteczna, e) Kalkulacja kupiecka i przemysłowa, f) Kalkulacja kursowa, g) Kalkulacja samoistna, h) Kalkulacja statystyczna, i) kalkulacja techniczna. 3. Kalkulacja księgowa. 4 Cena sprzedaży. 5. Znaczenie kosztów stałych i zmiennych dla badania przed siębiorstw.

I. Koszty własne.

1. Pojęcie i podział kosztów własnych.

Z pojęciem k. w. łączą się pojęcia: wydatków i rozchodów. Pod wydatkami rozumie Bajkowski koszty zewnętrzne, a więc koszty — wydatki na czynności wykonane przez siły, znajdujące się z zewnątrz przedsiębiorstwa np. płace robotników. Natomiast rozchody — są to już koszty wewnętrzne przedsiębiorstwa czyli koszty, spowodowane obrotem wewnętrznym przedsiębiorstwa np. wskutek przeróbki czy produkcji, zaś za koszty własne według Komisji Normalizacyjnej uważać należy „wartość zużycia środków działania na wykonanie określonego zadania*¹. Te trzy pojęcia ustalają istotę k. w. I dlatego pod pojęciem kosztu własnego — powiada Bieniek — należy rozumieć „ofiary i poświęcenia, przykrości i trudy, uzasadnione gospodarczo, a wyrażone w pieniądzach, które zostały poniesione dla określonego celu gospodarczego, bez względu na formę 1 czas ich poniesienia" czyli pod pojęcie k. w. podpadają wszystkie wydatki i rozchody, jeżeli tylko zużyte są dla wykonania oznaczonego celu względnie świadczenia. Tak więc pokrycie zobowiązania nie jest kosztem, bo niema tu istoty zużycia; jest tylko wydatkiem za otrzymaną równowartość, natomiast datek już może być kosztem, gdyż ma za cel propagandę, reklamę, bo przez to „zużycie" otrzymuje przedsiębiorstwo świadczenia czyto w formie wzrostu popularności swego przedsiębiorstwa czy przez zwiększenie zbytu swoich wytworów. Z tego w dalszym ciągu wynika, że istnieją koszty, których „zużycie" nie ma oznaczonego celu, względ nie przez poniesienie których nie osiąga się świadczenia — i takie koszty nazywa Schmalenbach „kosztami neutralnemi".

K. w. dzielą się ze względu na ich łączność ze świadczeniami, względnie ze sposobem ich zużycia dla wykonania zadania, dalej z uwagi na ich zawisłość od wykonywanego celu, wkońcu od rodzaju czynności przedsiębiorstwa.

2. Rodzaje kosztów: przemysłowe i handlowe, stałe i zmienne, bezpośrednie i pośrednie.

Mamy dwa typy przedsiębiorstw: przemysłowe i handlowe, to też zasadniczo przeprowadza się podział kosztów: na k. w. przemysłowe i na k. w handlowe. Na koszty przemysłowe składają się koszty surowców, ruchu i ogólne. Na koszty ruchu składają się: koszty rzeczowe utrzymania przedsiębiorstwa wraz z kosztami osobowe-mi jak robocizna i płace sił technicznych, dalej podatki, ubezpieczenie, patenty i t. p., wkońcu koszty pocztowe, przewozowe (dotyczące produkcji), odpisy i koszty utrzymania nieruchomości i konserwacji. Na koszty ogólne składają się: premja za ryzyko, oprocentowanie unieruchomionego w produkcji majątku tak stałego jak i obrotowego i koszty handlowe sprzedaży. Na koszty handlowe składają się koszty utrzymania lokalu handlowego: nieruchomości i ruchomości, koszty składu, koszty pocztowo-przewozowe przy sprzedaży, opłaty: podatki, ubezpieczenie odnośnie handlu, dalej koszty personelu zatrudnionego przy sprzedaży, koszty reklamy, ryzyko kupieckie i oprocentowanie majątku nieruchomego służącego dla celów handlowych. Bliższych wyjaśnień wymagają pojęcia: odpis, ryzyko i oprocentowanie.