3210

2. POJĘCIE I RODZAJE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

Papiery wartościowe są to dokumenty, które stwierdzają istnienie określonego prawa majątkowego, którego realizacja możliwa jest jedynie poprzez okazanie tych dokumentów bądź ich zwrot. Maja one przede wszystkim charakter finansowy, lecz występują również papiery o charakterze handlowym. Papiery wartościowe, które należą do grupy instrumentów finansowych, potwierdzają jedną z trzech sytuacji:

a)    nabycia prawa do współwłasności firmy;

b)    udzielenia kredytu rządowi, firmie lub innej instytucji;

c)    uzyskania prawa do otrzymania w przyszłości określonej sumy pieniężnej;

Do najczęściej występujących w tej grupie zalicza się akcje, obligacje, bony pieniężne NBP, bony skarbowe, listy zastawne i losy loteryjne oraz czeki i weksle.

Papiery handlowe stanowią podstawę do dysponowania towarami czy innymi składnikami majątkowymi i przenoszenia tych uprawnień na inne podmioty (np.: konosament lub list przewozowy, gdzie wejście w posiadanie tego papieru wartościowego jest z reguły wystarczającym warunkiem otrzymania danego towaru).

Przyjmuje się wiele rodzajów kryteriów podziału papierów wartościowych. W tej pracy zostaną uwzględnione niektóre z nich.

Do najważniejszych kryteriów podziału należy kryterium według charakteru praw majątkowych, czyli;

a)    finansowe papiery wartościowe - stwierdzają uprawnienia do roszczeń pieniężnych (czeki, weksle, akcje, obligacje, bony pieniężne NBP, skarbowe bony, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne, renty kapitałowe)¹;

b)    towarowe papiery wartościowe - stwierdzają upoważnienie do dysponowania określonymi dobrami (listy przewozowe, konosamenty, warranty, dowody składowe);

' R Doli, M. Pietraszewski, B. Stawicki - „Finanse" cz. 2. str. 18 - wyd. eMPiZ Poznali 1997