76 (152)

PIESKOWA SKAŁA

zamek zawieszony nad doliną Prądnika

Niedostępne skalne urwiska broniące z trzech stron dostępu do zamku mają ponad 20 m wysokości.

Jest jedną z najpiękniejszych budowli renesansowych w Polsce. Pierwotna warownia gotycka stanęła w tym miejscu prawdopodobnie za panowania Kazimierza Wielkiego. W 1377 roku Ludwik Węgierski oddal ją rycerzowi Piotrowi Szafraricowi Była to rekompensata za zranienie i znieważenie go przez żołnierza z orszaku króla. Według Długosza pierwszy właściciel Pieskowej Skały parał się alchemią i czarną magią - owe tajemnicze eksperymenty przeprowadzał właśnie w swej nowej siedzibie. W XVI wieku Hieronim Szafraniec, sekretarz Zygmunta I Starego, i jego stryjeczny brat Stanisław przebudowali zamek, czyniąc zeń wspaniałą renesansową rezydencję, którą porównywano z Wawelem. W czasie „potopu” została ona z niewiadomych powodów poddana Szwedom i doszczętnie ogołocona. Kolejni właściciele pieczołowicie odnawiali Pieskową Skałę, ale los nie był dla niej łaskawy. Kilkakrotnie niszczyły ją wielkie pożary (m.in. w 1863 r. podczas walk powstańczego oddziału Mariana Langiewicza), a w 1853 roku osunęła się część skały, grzebiąc wysuniętą wieżę, zwaną Dorotką. Pod koniec XIX wieku ruinom groziła rozbiórka. Wówczas z inicjatywą odbudowy wystąpił znany pisarz Adolf Dygasiński. Dzięki powołanej przez mego spółce akcyjnej uratowano zamek i przeznaczono na pensjonat, który istniał do 1939 roku. Po wojnie Pieskową Skałą zajęli się konserwatorzy zabytków. W wyniku wieloletnich prac (1948-1965) przywrócono jej renesansowy charakter. Dziś mieści się tu muzeum -Oddział Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu.

76