80 81 (19)

Napięcie skór)' Iturgor) zależy od stopnia jej wypełnienia krwią i limfa sprężystość zaś od ilości w niej tkanki sprężystej. Napięcie i sprężystość skóry nąj&ęśctej idą w parze. Skóra prawidłowo napięta po ujęciu w fałdy wygładza się szybko, słabo zaś napięta powoli. Napięcie skóry zmniejsza się w wieku starszym, nadto przy szybkim chudnięciu, w chorobach wyniszczających oraz w chorobach odwodniających ustrój. Przy zmniejszeniu się napięcia skóra staje się Mada i łatwo układa się w fałdy. Zwiększone napięcie skóry stwierdza się u osób pełnokrw istych. po gorącej kąpieli i w ogóle przy żywszym przypływie krwi do skóry Zmiany napięcia skóry dają się określić najłatwiej na twarzy, zwłaszcza na czole.

W ilgofność skóry. Skóra jest wilgotna w chorobach przebiegających z gorączką o (orze zwalniającym, przerywanym i zwłaszcza trawiącym, nadto w chorobach zakaźnych w okresie przełomu [crisis) i po nim, w zapaści krążenia, w nadczynności tarczycy, w delirium alkoholowym (obłędzie opilczym, delirium trmens), w śpiączce hipoglikemicznej, w przypadkach zatrucia pilokarpiną i w niektórych chorobach rdzenia przedłużonego. Nadmierną wilgotność skóry stwierdza się także u niektórych osób w młodym wieku z pobudliwym układem naczynioruchowym.

W chorobach przebiegających z wysoką gorączką o (orze ciągłym skóra jest sucha. Zwłaszcza niemiłe wrażenie sprawia ogromna suchość skóry, skojarzona z uczuciem żaru, w durzę plamistym. Suchość skóry stwierdza się także w chorobach, w których występuje odwodnienie ustroju, a zatem w przypadkach uporczywych obfitych wymiotów oraz biegunek, w cholerze i w innych choro-bach.

.Obrzęki. Duże znaczenie ma stwierdzenie obrzęków. Obrzęki są wyrazem zwiększenia się ilości płynu pozakomórkowego. gromadzącego się w tkance śródmiąższowej.

Obrzęki występują:

1)    przede wszystkim na najniżej położonych częściach ciała, więc koło kostek stóp, oraz w okolicy kości krzyżowej u obłożnie chorych;

2)    w tych miejscach, w których tkanka podskórna jest szczególnie luźna, zatem na powiekach, na twarzy.

W celu stwierdzenia obrzęku przyciska się tkanki palcami do kości i zwraca uwagę, czy wytworzy się dołek. Po odstawieniu palca dołek szybko znika, jeżeli obrzęk jest świeży i dlatego miękki, natomiast utrzymuje się przez pewien czas, jc/cli obrzęk istnieje już od dłuższego czasu, wskutek czego następuje miejscowy rozrost tkanki łącznej. Obrzęk taki jest obrzękiem twardym. Wykrycie obrzęku twardego wymaga dłuższego ucisku.

Pochodzenie obrzęków jest różne i złożone. Zagadnienie to nie jest dotychczas ostatecznie wyjaśnione.

Ze stanowiska praktycznego można odróżnić.

1)    obrzęki pr/ckrwicnne [otdemata eyanotica s. renostaticak

2)    obrzęki wodniste (oedmiutu kydratmicak

)) obrzęki naczymoruchowc {otdemata vasomotoriat

4) obraęki zapalne {otdemata wflammatoria),

5> obrzęki wsadowe (nadmiaru maranticat

I) pwchłmę głodową.

7) obrzęki bmfatyczne {lympht*J,-m>i\

Ryc. 27. Obrzęk okolicy krzyżowej u 72-lcinicj chorej i miażdżycowym zwyrodnieniem terca w okresie niewydolności krążenia (wg Bolechowskiego).

Obrzęki przekrwiennc spostrzega się w przewlekłej niewydolności krążenia oraz w przypadkach znacznego utrudnienia odpływu krwi żylnej z pewnej okolicy ciała. Powstawanie tych obrzęków w przew lekłej niew ydolności krążenia przypisuje się:

1)    zwiększonemu wchłanianiu zwrotnemu sodu w cewkach nerkow'ych;

2)    wpływom hydrostatycznym, w związku z utrudnieniem odpływu krwi żylnej do prawego przedsionka:

3)    wpływom onkotycznym, zależnie od tego. że we krwi zmniejsza się ilość albumin przy prawidłowym lub zwiększonym poziomie globulin, albuminy zaś chłoną więcej wody z tkanek niż globuliny.

Pewną rolę w powstawaniu obrzęków przypisuje się także zwiększeniu przepuszczalności naczyń włosowatych w przewlekłej niewydolności krążenia oraz zwiększeniu ilości imidazolów w krwi {Wacław Markert).

Dla obrzęku przekrwiennego w przewlekłej niewydolności krążenia znamienne są następujące cechy:

1)    umiejscowienie w najniżej położonych częściach ciała;

2)    zasinienie skóry w obrębie obrzęku;

3)    współistnienie innych objawów przewlekłej niewydolności krążenia (powiększona, bolesna wątroba, dodatni objaw wątrobowo-żylny, poszerzenie żył szyjnych*

4)    obrzęk prawie zawsze dwustronny;

5)    zmniejszenie się i nawet znikanie po poprawie stanu narządu krążenia,

6)    stwardnienie obrzęku przy dłuższym trwaniu.

Przykładem obrzęku powstałego wskutek utrudnienia odpływu krwi /> Incj z pewnej okolicy ciała może być obrzęk twarzy, szyi i górnych kończyn w przypadkach tętniaka tętnicy głównej piersiowej, obrzęk lewej górne) koń-czyny w przypadku ucisku lewej żyły podobojczykowej przez guz srod pienia itp Obrzęk lego pochodzenia nazywamy obrzękiem uciskow ym.

4 Zarys Ofiifafy diafe .wfłl SI