81

MORFOLOGIA

	Lm
	mos	niemos
1. 2. 3.	powinniśmy powinniście powinni	powinnyśmy powinnyście powinny

Czas przeszły

	Lp
	m	4 Z	n
1.	powinienem był	powinnam była	(powinnom było)
2.	powinieneś był	powinnaś była	(powinnoś było)
3.	powinien był	powinna była	powinno było

	Lm
	mos	niemos
1.	powinniśmy byli	powinnyśmy były
2.	powinniście byli	powinnyście były
3.	powinni byli	powinny były

Tryb przypuszczający

	Lp
	m	» Z	n
1.	powinien bym	powinna bym	(powinno bym)
2.	powinien byś	powinna byś	(powinno byś)
3.	powinien by	powinna by	powinno by

	Lm
	mos	niemos
1.	powinni byśmy	powinny byśmy
2.	powinni byście	powinny byście
3.	powinni by	powinny by

Innych form brak,

X

5.5. Odmiana czarowników nieosobowych

Paradygmat fleksyjny czasowników nieosobowych jest bardzo ubogi, ponieważ - jak już wiemy - nie odmieniają się przez osoby, a ponadto znaczenia tych czasowników wykluczają niektóre formy. Ze względu na budowę form dzielą się na dwie grupy:

1.    z formami syntetycznymi;

2.    z formami analitycznymi.

Do grupy 1. należą nieliczne czasowniki, których formy są zbudowane tak jak formy 3. os. lp (rodzaju nijakiego) czasowników osobowych, np.

NALEŻY, BRAKUJE: czas teraźniejszy - należy; brakuje

czas    przeszły    -    należało;    brakowało

czas    przyszły    -    będzie    należało;

będzie brakowało

tryb przypuszczający - należałoby; brakowałoby

Niektóre mają ponadto formę bezokolicznika, np. brakować, natomiast formy trybu rozkazującego są wykluczone.

Do grupy 2. należą czasowniki o różnej postaci form podstawowych, np. MOŻNA, TRZEBA, WARTO, CZUĆ, SŁYCHAĆ, WIDAĆ, BRAK, SZKODA (dwa ostatnie homonimiczne z rzeczownikami). Tworzą one swoje formy z użyciem niektórych form czasownika BYĆ, np.

MOŻNA: czas    teraźniejszy    - można

czas    przeszły    -    można    było

czas przyszły    - można będzie // będzie można

tryb przypuszczający - można by // można byłoby

Innych form brak.