81

Prace związane z przystosowaniem kolejnictwa do potrzeb obronnych państwa rozpoczęto w latach 1923—1925. Władze wojskowe i kolejowe po doświadczeniach I wojny światowej zdawały sobie sprawę, że ewentualne przyszłe działania wojenne będą związane z użyciem dużej ilości wojsk i zaopatrzenia techniczno-materiałowego. Prognozy te stawiały szczególnie odpowiedzialne zadania przed koleją.

Plan mobilizacji kolei obejmował dostosowanie wszystkich służb do działania w warunkach wojny oraz przejście z pracy pokojowej na wojenną. Za przygotowanie kolei do zadań związanych z obroną państwa odpowiedzialne było Ministerstwo Komunikacji. Ze strony Sztabu Głównego mobilizacją kolei kierowało Szefostwo Komunikacji, które wytyczało kierunki działania dla władz kolejowych.

Plan wojenny opracowany przez Sztab Główny na wypadek napaści ze strony Niemiec zakładał obronę na całej długości frontu aż do czasu rozpoczęcia aktywnych działań na Zachodzie przez Francję i Anglię. Ministerstwo Komunikacji wraz z Szefostwem Komunikacji Sztabu Głównego przystąpiło do opracowania planu transportowego bardzo późno, dopiero w maju 1939 roku, po otrzymaniu danych dotyczących mobilizacji i rejonów wyładowania. Sztab Główny przewidywał przewiezienie koleją około 2/3 sił zbrojnych, kolej jednak nie dysponowała wystarczającą liczbą składów pociągowych.

Prac nad planem transportowym nie zdołano ukończyć do ostatnich dni sierpnia 1939 roku, co spowodowało konieczność rozpoczęcia przewozów wojsk w trybie alarmowym (operatywnym). Po ogłoszeniu mobilizacji przewieziono do rejonów przeznaczenia 12 dywizji piechoty i 3 brygady kawalerii w pełnym składzie oraz 3 dywizje piechoty częściowo. Mimo trudności wynikających z braku taboru kolejowego, PKP do końca sierpnia 1939 roku zrealizowały ogromną większość zaplanowanych przewozów woj-

127. Ładowanie działa na wagon kolejowy

81

6 Koleje polskie 1842—1972