dla ryzykownych decyzji. Z tych powodów ćwiczenia w pływaniu samodzielnym są niezwykle istotnym elementem szkolenia i powinny być bezwzględnie stosowane gdy tylko kursanci są w stanie je wykonać. Im wcześniej zaczyna się je stosować tym lepiej, ale i tym większej staranności wymaga przygotowanie ćwiczeń, dla uniknięcia sytuacji stawiających kursantów przed koniecznością wykonania czynności do których są nieprzygotowani.
Fakt, że główne korzyści dydaktyczne osiągamy pozostawiając kursantom dużą dozę swobody nie oznacza przerwy w pracy dla instruktorów. Nadzór nad ćwiczącymi nie powinien ograniczać się do zapewnienia niezbędnego bezpieczeństwa. Obserwując manewrujące załogi bardzo łatwo wyłapać wiele błędów trudnych do odkrycia przy pływaniu z instruktorem. Nie oznacza to jednak, że instruktor uzbrojony w megafon powinien bezustannie korygować poczynania ćwiczących. Kursanci muszą czuć, że pływają samodzielnie! Interwencja jest niezbędna właściwie jedynie wówczas, gdy systematycznie popełniany błąd grozi wyrobieniem błędnego nawyku, lub gdy nieznaczna zmiana działania spowoduje, że manewr od razu zacznie wychodzić. W pozostałych przypadkach ważna jest bardzo staranna obserwacja z której wnioski posłużą do ułożenia hormonogramu najbliższych zajęć i do zastosowania indywidualnych ćwiczeń podczas wspólnego pływania.
Wielu instruktorów, godząc się w pełni z niewątpliwymi korzyściami jakie daje ten rodzaj szkolenia, wyraża przekonanie, że niestety czas kursów jest zbyt krótki i nie ma na to czasu. Ale przecież pływania samodzielne nie muszą zajmować całego bloku zajęć przed - czy popołudniowych. Przy sprawnej organizacji wystarcza godzina takiego pływania, po której można rozpocząć dalsze ćwiczenia z instruktorem, lub /jeszcze lepiej/ zakończyć zajęcia krótkim pływaniem samodzielnym. Ważne jest tylko bardzo by te zajęcia były naprawdę starannie przygotowane, by akwen oznakowany był jednoznacznie i zadanie jasno sformuowane. Przy tym na ogół nie powinna być to bezpośrednia kontynuacja ćwiczeń wykonywanych wspólnie z instruktorem. Kursantom należy się urozmaicenie. Pływania samodzielne zorganizowane w sposób zabawowy /np. mini regaty/ są również jednym z lepszych sposobów wypełnienia tak zwanego czasu wolnego. Tylko że wówczas wszelkie interwencje muszą być ograniczone do zupełnego minimum.
11. Uwagi o pomocach dydaktycznych
W tym względzie wśród instruktorów panują dwa przeciwstawne poglądy. Podczas gdy jeden reprezentuje stanowisko, że do nauki żeglowania wystarcza porządnie sklarowany jacht, inni są zdania, że nowoczesna dydaktyka wymaga tak wielu pomocy, że bez nich nieomal nie da się nauczyć. Prawda jak zwykle leży po środku. Istotna jest odpowiedź na pytanie, które elementy praktycznego szkolenia na wodzie można przyśpieszyć dobierając odpowiedni zestaw pomocy i jakie one mają być. Zostawmy jako sprawę oczywistą problem jachtu i jego wyposażenia - to nie może budzić wątpliwości. Załóżmy również, że posiadamy wystarczającą ilość sprzętu pływającego i instruktorów /nie da się bowiem w tym krótkim opracowaniu rozstrzygnąć tego ciekawego problemu, jakim jest nauczanie przy użyciu trenażera / i postarajmy się .... zdefiniować prawidłową pomoc dydaktyczną. Będzie nią dowolne urządzenie, które usprawnia i uatrakcyjnia proces szko-