8 (1051)

Te pytania o młodzież na kolejnych progach edukacyjnych, przed wejściem na rynek pracy, poza implikacjami czysto poznawczymi mają i swoje cele praktyczne. Te zaś odwołują się do prób wsparcia młodego człowieka w tych kluczowych zadaniach adolescencyjnego poszukiwania tożsamości. Rozwijające się w nowych warunkach systemowych orientacje w zakresie poradnictwa (szerzej - poradoznawstwa) czynią podmiotami swych odniesień także teraźniejszą młodzież, ku niej przynajmniej potencjalnie (bowiem praktyka pozostawia tu wiele do życzenia) adresując swoje działania. Wczesna interwencja i wsparcie młodzieży w podejmowaniu świadomych, autonomicznych decyzji o swoim życiu mogą wszak zapobiec wielu porażkom i uchronić przed skutkami przykrych rozczarowań, będących często konsekwencjami metody prób i błędów przeniesionej na grunt kształtowania biografii zawodowych.

Obserwacja zmian w sferze życia zawodowego ogromnych rzesz ludzi, dokonująca się pod wpływem transformacji ostatnich lat, skłania ku przeświadczeniu, że mamy do czynienia i w naszym kraju z czymś na kształt zawodowego trzęsienia ziemi (Watts, 1997), po którym nie zawsze potrafimy się odnaleźć, po którym dla wielu życie odwróciło się o 180°, diametralnie zmieniło się postrzeganie sfery zawodowej, wielu zmieniło pracę lub zostało jej pozbawionych. W tym wszystkim musi się odnaleźć młody człowiek, który pokonując kolejne szczeble edukacyjne nieuchronnie przybliża się do podejmowania decyzji wpływających na jego życie. Zanurzony w teraźniejszości, pracuje na swoją przyszłość kierunkowany przez wewnętrzną refleksję lub sterowany impulsami zewnętrznymi czy naciskami otoczenia. Czy jest mu potrzebne wsparcie, zanim podejmie decyzję o biegu własnego życia zawodowego (ale i pośrednio o całym „stylu” swego przyszłego funkcjonowania), czy jest ono niezbędne w skali jednostkowej, a może także społecznej?

Wszystkie te pytania i wątpliwości, które zostały powyżej przywołane, nie zrodziły się nagle. Są raczej efektem moich przyczynków badawczych czy poszukiwań teoretycznych czynionych dość konsekwentnie od drugiej połowy lat osiemdziesiątych (z tą problematyką związana była już moja praca magisterska i pośrednio - dysertacja doktorska) w środowisku naukowym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Wpisują się także w szereg dyskursów toczonych w Polsce w obrębie socjologii edukacji, psychologii i pedagogiki pracy wokół szeroko pojętych, weryfikowanych empirycznie problemów młodzieży czy poradnictwa i poradoznawstwa. Nie sposób przywołać wszystkich przedstawicieli tych dyscyplin, stąd też przytoczona tu lista z pewnością może zostać uzupełniona o wielu znaczących autorów. Dość wspomnieć takie nazwiska, jak Bańka (1989, 1992a, 1992b), Borowicz (1980, 2000), Czerwiń-ska-Jasiewicz (1991, 1997, 2001), Hejnicka-Bezwińska (1997), Kargulo-