8 (1230)

8

Już dziesięć’lat temu J. Rozwadowski utyskiwał na brak odpowiedniego podręcznika polskiego fonetycznego wykazując, że luka ta w dziedzinie fonetyki znacznie więcej daje się W© znaki, niżby to miało miejsce w innych gałęziach' nauki. „Student Słowianin — pisze nasz uczony -a bierze do rąk książkę Siewersa, Sweeta, Yietora lub inną i studiując np. systemy wokaliczne, oparte na samogłoskach niemieckich, francuskich i angielskich, ma sobie zdać sprawę z systemu wokalicznego swego ojczys^ tego języka, czyli do rozumienia rzeczy znanej dąży za pomocą uświadamiania sobie rzeczy mniej lub więcej obcej. Mc dziwnego, że rezultatem takiej metody jest niesłychanie małe rozpowszechnienie wiedzy fonetycznej między nami”.

§2. Dziedziny zastosowania fonetyki

Jakkolwiek wymieniliśmy dotąd tylko nauczycieli języka ojczystego i języków obcych jako przyszłych czytelników naszych, jednak istnieje cały szereg dziedzin myśK i działania ludzkiego, które wymagają przygotowania w zakresie wiedzy fonetycznej, w zakresie anatomii i fizjologii mowy ludzkiej. Z dziedzin teoretyczno-naukowych fonetyka historyczna objaśniająca zmiany dźwiękowe, które zaszły w języku polskim w czasie jego rozwoju aż do chwili obecnej, z natury rzeczy musi się oprzeć na znajomości dzisiejszego*jej stanu dźwiękowego. Także gwaroznawstwo polskie, badające mowę ludu polskiego we wszelkich jego odmianach,, wymaga znajomości fonetyki opisowej. Poza tym coraz więcej zaczyna się przekonywać do fonetyki teoria poezji (prozodia, metryka, poetyka) i słusznie czyni, gdyż przedmiot sam, analizujący zgłoski, ich liczbę, trwanie i siłę względną jednej w stosunku do drugiej, ma tym samym wciąż do czynienia z pojęciami fonetycznymi. Ze strony więc fonetyki może ten przedmiot spodziewaj się wyjaśnienia swych zagadnień, a punktem wyjścia dla teorii poezji może być jedynie analiza rzeczywistego, mówionego wiersza, a nie bezpłodne szukanie potwierdzenia teorii przestarzałych i obcych, stworzonych na podstawie języków klasycznych, w materiale języka dzisiejszego.

Z dziedzin praktycznych, które odnoszą już, a w przyszłości będą odnosiły coraz to większe korzyści z fonetyki, można wymienić wszystkie, które w jakikolwiek sposób pozostają w związku z mową. Wiemy już, że dopiero dzięki znajomości fonetyki można przy nauczaniu języków obcych osiągnąć to, co ogólnie było uważane przedtem za jakiś tajemniczy talent dany tylko nielicznym szczęśliwcom: poprawną wymowę danego języka. Wiadomo także, że to zastosowanie fonetyki przy nauczaniu wymowy było tylko pierwszym krokiem, po którym nastąpiła reforma całkowita nauczania w tej dziedzinie (tak zwana metoda „bezpośrednia”),