8 (1461)

Istotę pracy stabilizatora impulsowego ilustruje rys. 4.9 [1, 2]. Łącznik K (rys. 4.9a) może być: otwarty lub zamknięty. Gdy jest zamknięty, następuje przepływ prądu przez cewkę L, kondensator C i obciążenie R_g. Napięcie wyjściowe narasta do wartości U_2msa i w chwili (rys. 4.9c) następuje otwarcie łącznika. Kondensator rozładowuje się przez obciążenie R_o, a prąd i_c płynie w przeciwnym kierunku. Kierunek malejącego prądu i_L pozostaje bez zmiany i dioda D przewodzi. W chwili t₂ następuje ponowne zamknięcie łącznika K i ponowny wzrost napięcia wyjściowego U₂.

W układzie praktycznym rolę łącznika K pełni tranzystor T sterowany napięciem U_B ze wzmacniacza W (rys. 4.9b). Na wejście nieodwracające jest doprowadzone napięcie ze źródła napięcia odniesienia I/_ref przez rezystor R_{ oraz napięcie U_B przez rezystor /^.Rezystory R_{ i R₂ określają wartość tętnień Al/ = £/_2max - U_2min oraz częstotliwość przełączania tranzystora.

Na wejście odwracające wzmacniacza jest doprowadzone napięcie wyjściowe U_v W chwilach zrównania napięć na wejściu odwracającym i wejściu nieodwraca-jącym następuje gwałtowna zmiana napięcia U_B. Wzrost napięcia wyjściowego U₂ wywołuje zablokowanie tranzystora T i w konsekwencji zmniejszanie napięcia wyjściowego do chwili ponownego załączenia tranzystora. Tranzystor T pracuje więc w stanie odcięcia lub nasycenia. Osiąga się wówczas niewielkie straty mocy, a sprawność stabilizatora dochodzi do 90%. Częstotliwość przełączania zależy od obciążenia, co jest wadą tego układu. Istnieją jednak rozwiązania układowe, w których praca odbywa się ze stałą częstotliwością przełączania.

Stabilizatory impulsowe w odniesieniu do stabilizatorów o pracy ciągłej są bardziej skomplikowane i kosztowne, jednak są bardzo korzystne zwłaszcza w zasilaczach dużej mocy.

4.3. PYTANIA KONTROLNE

1.    Omówić działanie diody Zenera.

2.    Na czym polega parametryczna metoda stabilizacji napięcia?

3.    Objaśnić metodę kompensacyjną stabilizacji napięcia.

4.    Co to jest współczynnik stabilizacji i rezystancja wyjściowa stabilizatora?

5.    Co to jest charakterystyka stabilizatora?

6.    Narysować schemat stabilizatora kompensacyjnego.

7.    Omówić rolę i sposób doboru napięcia odniesienia.

8.    Jak ogranicza się prąd wyjściowy stabilizatora (ogranicznik prądu zwarcia)?

9.    Omówić rolę poszczególnych elementów stabilizatorów parametrycznego i kompensacyjnego.

10.    Narysować schemat stabilizatora kompensacyjnego ze wzmacniaczem błędu.

73