95 (136)

95

Węgielnice służą do odkładania kątów prostych, rzutowania punktów na prostąi tyczenia punktów na prostej. Rozróżniamy trzy zasadnicze typy węgielnie: przeziemikowe, zwierciadlane i pryzmatyczne. W węgielnicach zwierciadlanych i pryzmatycznych promień świetlny padający na węgielnice ulega odbiciu i załamaniu tak, że po wyjściu tworzy kąt z kierunkiem pierwotnym, równy 90°.

Węgielnice podwójne (rys. 3.22a) są tak zbudowane, że w obudowie są umieszczone dwa pryzmaty jeden nad drugim. Obraz tyczki z lewej strony obserwatora jest widziany w pryzmacie górnym, a obraz tyczki ustawionej na drugim końcu odcinka z prawej strony jest widoczny w pryzmacie dolnym. Ponieważ każdy z tych pryzmatów załamuje bieg promieni o 90°, więc pion zawieszony na obudowie węgielnicy znajdzie się w linii prostej przechodzącej przez obie tyczki, jeżeli obrazy w obu pryzmatach pokrywają się (znajdują się w jednej linii pionowej).

pion

tyczka ustawiona na szczególe K

pryzmat dolny z obrazem tyczki ?"

a)

pryzmat górny z obrazem tyczki L

tyczka L    tyczka P

Rys. 3.22. Węgielnicą: a) widok ogólny węgielnicy podwójnej, b) sposób pracy węgielnicą

Przy rzutowaniu punktu K na prostą LP (rys. 3.22b) postępujemy w ten sposób, że najpierw ustawiamy się z węgielnicą na prostej LP, a następnie, obserwując gołym okiem tyczkę ustawioną w punkcie K, tak przesuwamy węgielnice wzdłuż prostej LP, aż obrazy tyczek stojących w punktach: L, P, i K znajdą się w koincydencji (w jednej linii pionowej).