95 (85)

5.5. ZABIEGI CIEPLNE PRZY SPAWANIU 95

w tej temperaturze i powolnym studzeniu, jeśli odprężanie prowadzi się w piecu, to zwykle jednocześnie ze stygnięciem pieca. Wyżarzanie odprężające powoduje zmniejszenie naprężeń własnych powstałych w złączu na skutek cyklu cieplnego spawania, ale (tak samo jak każde inne) nie usuwa powstałych odkształceń spawalniczych. Odprężaniu powinny być poddawane przede wszystkim grubościen-ne konstrukcje narażone na pękanie kruche oraz te, które mogą zmieniać wymiary w czasie obróbki mechanicznej i w czasie eksploatacji, w której wymaga się stabilności ich wymiarów. Technikę i parametry odprężania podano w p. 6.2.5.

Wyżarzanie normalizujące. Jest obróbką cieplną polegającą na nagrzaniu stali do stanu austenitycznego, tzn. zwykle do temperatury 30+50°C powyżej A3, krótkotrwałym wygrzaniu w tej temperaturze i studzeniu w spokojnym powietrzu, w celu uzyskania drobnego ziarna, równomiernego rozłożenia składników strukturalnych, poprawienia cech mechanicznych (głównie plastyczności i udar-ności) i redukcji naprężeń własnych. Temperatura normalizowania zależy od zawartości węgla oraz składników stopowych i mieści się w zakresie od ok. 900°C dla stali niestopowych niskowęglowych do ok. 800°C dla stali o podwyższonej zawartości węgla i składników podnoszących jej hartowność, np. stali energetycznych i maszynowych. Normalizowania nie prowadzi się dla stali wysokosto-powych. Zbyt wysoka temperatura obróbki może spowodować rozrost ziarna i zniekształcenie masywnego wyrobu o złożonym kształcie, gdyż w wysokiej temperaturze stal ma małą granicę plastyczności. Za duża szybkość chłodzenia może być przyczyną wzrostu twardości i powstania wtórnych naprężeń cieplnych, jeśli w konstrukcji przestrzennej są elementy o różnej grubości ścianki. Tak więc normalizowanie jest procesem trudnym technicznie i drogim, więc w praktyce stosuje się je do stali trudno spawalnych używanych w konstrukcjach narażonych na ryzyko awarii przy zaniechaniu tej obróbki.

Literatura zalecana do rozdz. 5 [1,3, 24,26,32,34, 38,44].