79soś

Dwa pierwsze kościoły to bazyliki, natomiast kościół San Vitale jest budowlą centralną na planie wieloboku foremnego z kopułą. Typ kościoła kopułowego dostał się do Bizancjum z Syrii i rozpowszechnił się na terenie całego państwa i w sferze jego wpływów.

Kościół Świętej Mądrości zbudowany w latach 532-537 stanowi połączenie tych dwóch koncepcji: podłużnej i centralnej. Może być uważany za wyraz estetycznej i religijnej myśli w Bizancjum. Zbudowany jest na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu, podzielony na trzy nawy o stosunku szerokości jak w bazylice. Wypunktowany jest jednak środek świątyni dzięki wzniesionej nad nim kopule o wielkiej rozpiętości, opartej na czterech potężnych filarach. Filary są wtopione w ściany dzięki czemu nie podkreślają zbytnio centralnego rozwiązania części środkowej. Po obu stronach kopuły dobudowano dwie półkopuły, podkreślające podłużną oś kościoła. Nawy boczne oddzielone są arkadami - łukami półkolistymi opartymi na kolumnach o podwójnym kapitelu. Nowatorsko rozwiązana jest konstrukcja kopuły. Jej czasza opiera się za pośrednictwem pierścienia - bębna - na napiętych, wypukłych trójkątach - żaglach. Naciska więc wyłącznie na naroża kwadratu, w który jest wpisana, w związku z czym tylko w tych punktach wymaga solidnej podpory.

Opisane powyżej rozwiązanie konstrukcji bryły pozwoliło stworzyć wielkie przestronne wnętrze z wyraźną dominantą (kopuła), czyli akcentem

79

LO

CD

t/>

D

M

>