amat urz kr165

Można jeszcze określić napięcie skuteczne tętnień na pierwszym kondensatorze filtru prostownika. Wynosi ono w przybliżeniu

U,Cl ~ 4,5

lo [mA]

Ci [mF]

Pozostaje do określenia najmniejsza wartość pojemności pierwszego kondensatora filtru. W przybliżeniu będzie ona równa

^c‘⁼ u.

w A, U_Q — w V.

62 800 I₀

gdzie:

Ci — w m-F, Io

15.3. Prostownik dwupołówkowy, jednokierunkowy

Układ ten (rys. 15-lb) jest powszechnie stosowany w urządzeniach zasilających średniej mocy. Popularność swą zawdzięcza zwiększeniu częstotliwości podstawowej harmonicznej napięcia tętnień do podwójnej wartości częstotliwości sieci. Ułatwia to znacznie filtrację prądu stałego w prostowniku. W większości przypadków urządzenia nadawcze i odbiorcze zasilane są w tym układzie przy zastosowaniu lamp próżniowych lub gazowanych i elementów półprzewodnikowych. Ujemną stroną układu jest konieczność stosowania w transformatorze sieciowym podwójnego uzwojenia wtórnego, co komplikuje jego konstrukcję, szczególnie przy wyższych napięciach prostowanych. W prostownikach dwupołówkowych pracują najczęściej (przy mniejszych mocach) duodiody prostownicze typu AZ 4, 5 C 3 itp. Średni prąd wyprostowany przez jedną diodę jest l₀

równy .

Amplituda napięcia wstecznego na elemencie prostowniczym pozostaje taka sama jak w poprzednio opisanym układzie, natomiast amplituda prądu płynącego przez element prostowniczy ma wartość mniejszą fjniar (3 t* 3,5) lo

Podobnie jak poprzednio można określić:

—    napięcie skuteczne wtórnego uzwojenia transformatora:

U₂~ (1 -=-1,1) U₀

—    prąd skuteczny wtórnego uzwojenia

I₂~(l -5-l,2)J₀

—    prąd skuteczny pierwotnego uzwojenia

Z,^p(l,2H-l,6)Z₀

Napięcie tętnień (skuteczne) na pierwszym kondensatorze filtru jest równe

Io

Uic\ •*** U Ci

gdzie:

Jo — w mA, a Ci — w m-F

a minimalna pojemność kondensatora Ci (w mikrofaradach):

31400 • I o U₀

gdzie:

Io — w A, U o — w V.

15.4. Prostownik dwupołówkowy, dwukierunkowy (mostkowy)

Prostownik ten (rys. 15-lc) spotykany jest w urządzeniach zasilających większej mocy, a najczęściej w urządzeniach, w których funkcją elementów prostujących spełniają diody półprzewodnikowe. Układ wymaga bowiem trzech niezależnych, dobrze izolowanych uzwojeń żarzenia lamp prostowniczych, co oczywiście komplikuje konstrukcję transformatora sieciowego. W porównaniu z prostownikiem dwupołówkowym jednokierunkowym układ mostkowy jest korzystniejszy; wymaga bowiem o połowę mniejszego napięcia uzwojenia wtórnego (pojedyncze napięcie). Także przy tej samej mocy wyprostowanej wymiary transformatora sieciowego dla układu mostkowego są mniejsze. W przypadku układu mostkowego średni prąd wyprostowany przez element prostowniczy jest

równy ^ • natomiast amplituda napięcia wstecznego na elemencie prostowniczym zmniejsza się o połowę do wartości

V_W5i^ 1,5 Uo

Pozwala to stosować popularne lampy prostownicze do prostowania stosunkowo znacznych napięć użytecznych. Amplituda prądu płynącego przez lampę jest taka jak w zwykłym układzie dwupołówkowym. Napięcie wtórnego uzwojenia transformatora sieciowego wynosi:

U₂^(1-4-1,2)Uo

Prąd skuteczny uzwojenia wtórnego

I₂™ (1,4 -1,7) J₀

Prąd skuteczny uzwojenia pierwotnego

J,^p(l,2~ 1,6) Io

Napięcie tętnień na kondensatorze Ci

1,7^

gdzie:

J₀ — w mA, C] — w iTF.

Najmniejsza pojemność kondensatora (w mikrofaradach)

_ 31400 J₀ ^Cl "    f/₀

gdzie:

Jo — w A; Uq — w V.

W układzie mostkowym należy stosować elementy prostownicze o małej oporności wewnętrznej, np. gazotrony, a to ze względu na zwiększenie się oporności wewnętrznej prostownika do wartości

J?» e = 2 r_rf + r,

przy czym:

r_d — oporność wewnętrzna diody,

r, — oporność uzwojenia transformatora.

327