amat urz kr039

wy — poza redukowaniem napięcia — zapobiega jeszcze przeciążeniu prądowemu siatki ekranowej w chwilach, gdy obwód anodowy lampy pozbawiony jest obciążenia. Rosnący prąd siatki ekranowej zwiększa bowiem spadek napięcia na oporniku R_t2, wobec czego maleje napięcie na ekranie oraz zmniejsza się prąd anodowy I_e0.

Siatka ekranująca zablokowana jest do uziemionej katody kondensatorem bezindukcyjnym o pojemności rzędu 5000 pF.

Zasilanie siatki sterującej ujemnym napięciem polaryzacji

Ujemne napięcie siatki sterującej zapewnia właściwy punkt pracy lampy w klasie C i osiąga wartość sięgającą nawet 200 — 300 V. W najprostszym przypadku napięcie to otrzymuje się z układu przedstawionego na rys. 2-71 a. Po doprowadzeniu napięcia sterującego w.cz. do obwodu

Rys. 2-71. Zasilanie obwodu siatkowego ujemnym napięciem polaryzacji: a) przy wykorzystaniu działania opornika siatkowego R_s; b) przy użyciu baterii ogniw; \c) ze stabilizowanego zasilacza sieciowego

siatkowego następuje przepływ składowej stałej prądu siatki przez opornik R_g zabocznikowany pojemnością C_s. Odpowiednio do wartości opornika R_s i napięcia sterującego prąd siatki określa właściwe ujemne napięcie polaryzacji zawsze proporcjonalne do napięcia sterującego, w.cz., a wyrażone iloczynem:

⁼ IslO Ri

Występuje tu automatyczna regulacja wielkości polaryzacji w miarę wzrostu wzbudzenia.

Wadą tego prostego systemu uzyskiwania polaryzacji jest zanik ujemnego napięcia przy odłączeniu wzbudzenia. Wzbudzenie może zaniknąć w wyniku uszkodzenia lamp sterujących nadajnika lub nawet przy normalnej manipulacji telegraficznej w układzie VFO, czy powielacza. Taki zanik wzbudzenia może doprowadzić do zniszczenia lampy wzmacniacza mocy, bowiem wtedy U_si0 ~ 0 i straty anodowe mogą przekroczyć moc admisyjną anody.

Przy zastosowaniu w stopniu wzmacniacza mocy tetrody lub pen-tody można tej ewentualności zapobiec, umieszczając w obwodzie siatki ekranowej szeregową lampę zwierającą, tzw. „clamper-tube” (rys. 2-72). Jest to najczęściej lampa typu 6 Y 6, odznaczająca się dużym prądem anodowym przy niezbyt wysokim napięciu anodowym. Lampa ta, włączona poza * opornikiem R_s2 równolegle do ziemi, stanowi prosty zwieracz elektronowy. Siatka sterująca sterowana jest bezpośrednio ujemnym napięciem polaryzacji lampy wzmacniacza mocy. Napięcie polaryzacji ujemnej uzyskiwane jest w automatyczny sposób na oporniku R_sl.‘ Normalnie, gdy wzmacniacz mocy jest wysterowany, lampa zwierająca nie przewodzi i siatka ekranowa otrzymuje pełne napięcie nominalne. Gdy

wysterowanie, a zatem i ujemne napięcie polaryzacji, zniknie, oporność wewnętrzna lampy zwierającej spada do niewielkiej wartości i wtedy płynie duży prąd powodujący znaczny spadek napięcia na oporniku R_s2.

Do obwodu

Rys. 2-72. Układ zabezpieczający /. lampą zwierającą

Następuje natychmiastowe obniżenie napięcia ekranu lampy wzmacniacza mocy. Lampa zabezpieczona jest więc przed przeciążeniem.

Stosując w obwodzie ekranu szeregowo włączoną neonówkę N, można całkowicie odłączyć napięcie U_s2. Neonówka gaśnie przy obniżonym napięciu. Ponowne pojawienie się wysterowania odłącza lampę zwierającą, wzrastające napięcie na oporniku R_s2 powoduje zapłon neonówki A^T i powstanie właściwego napięcia na ekranie lampy wzmacniacza mocy.

W związku z takimi kłopotami z automatyczną polaryzacją siatki wzmacniacza mocy stosuje się stałe źródło ujemnego napięcia w postaci

Rys. 2-73. Zasilanie obwodu siatkowego napięciem ujemnej polaryzacji: a) w układzie równoległym: b) w układzie szeregowym

osobnego zasilacza sieciowego, rzadziej — osobnej baterii ogniw. Napięcie z zasilacza sieciowego stabilizowane jest najczęściej lampą neonową i odbierane z niskooporowego dzielnika ustalającego dokładną wartość ujemnego napięcia polaryzacji. Ostatnio stosuje się także elektronowe stabilizatory ujemnego napięcia, w których wykorzystuje się często złożone układy lampowe.

Napięcie ujemnej polaryzacji doprowadza się do siatki sterującej wzmacniacza mocy najczęściej w układzie równoległym (rys. 2-73a),