amat urz kr179

metodą /dudnienia w układzie mieszającym. Wypadkową częstotliwość akustyczną kontroluje się za pomocą słuchawek i pomocniczego wzmacniacza ni. cz. Najmniejsza częstotliwość dudnień odpowiada zgodności częstotliwości wzorcowej z częstotliwością badaną. Generator wzorcowy wykonuje się zgodnie z zaleceniami warunkującymi dużą stabilność częstotliwości w czasie i pod wpływem zmian temperatury. Pracuje on zwykle tylko w jedynym paśmie częstotliwości np. 1740    1910 kHz i jest

zaopatrzony w bardzo dokładną skalę częstotliwości. Wyższe zakresy cechuje się za pomocą częstotliwości harmonicznych. Falomierz zawiera zwykle dodatkowy generator interpolacyjny kwarcowy o częstotliwości 100 kHz lub 1 MHz, umożliwiający okresowe sprawdzanie i korygowanie skali generatora przestrajanego. Przykładem tak rozbudowanego falo-mierza interferencyjnego jest układ podany na rys. 16-9, opracowany na podstawie amerykańskiego falomierza BC 221.

Badany sygnał doprowadza się do falomierza za pomocą niewielkiej anteny w postaci odcinka przewodu zbliżonego do badanego obwodu czy urządzenia. Falomierz ten zapewnia dokładność pomiaru lepszą od 0,01%, a więc zupełnie wystarczającą dla potrzeb amatorskich.

Jako dobry falomierz może służyć prawidłowo wykonany i zaopatrzony w dokładną skalę generator sterujący nadajnika. Przy współpracy odbiornika komunikacyjnego umożliwia on wystarczająco dokładny pomiar częstotliwości.

Prosty układ kwarcowego kalibratora (wzorca częstotliwości) uwidoczniony jest na rys. 16-10. Kondensator zmienny 50 pF służy do precy

zyjnego dostrojenia kalibratora do częstotliwości 100 kHz. Układ dostarcza częstotliwości harmonicznych aż do 30 MHz. Zaleca się zasilanie układu ze stabilizowanego źródła napięcia anodowego. Kalibrator może być wbudowany do odbiornika stacyjnego. Ostateczne dostrojenie wykonuje się przez porównanie częstotliwości kalibratora z częstotliwością angielskiej stacji długofalowej — 200 kHz (Droitwich) lub innej stacji kontrolnej emitującej sygnały z dużą stałością częstotliwości (WWV zlokalizowana w pobliżu Waszyngtonu nadaje w zakresie: 2,5 MHz, 5 MHz, 10 MHz, 15 MIIz, 20 MHz, 25 MHz ze zmieniającą się kolejno modulacją tonem akustycznym 440 Hz i 600 Hz na przemian). Pomocną w pomiarach kontrolnych może być również angielska stacja MSF pracująca w zakresie częstotliwości 2,5 MHz. 5 MHz i 10 MHz.

Inny z kolei układ kalibratora z dwoma kolejno włączanymi kwarcami przedstawiono na rys. 16-11. Włączanie kwarców następuje w wyniku zwierania dławików w. cz. Dli, Dl₂. Po zamknięciu wyłącznika Wj

pracuje kwarc 1 MHz. Napięcie wyjściowe z generatora kwarcowego zostaje doprowadzone do szeregowo włączonej diody germanowej, gdzie następuje zniekształcenie krzywej napięcia; powstaje wskutek tego sze-

SSfiF

rokic widmo częstotliwości harmonicznych. Na wyjściu układu wzmacniającego z lampą typu FF 80 znajdują się dławiki przełączane na poszczególne zakresy częstotliwości. Amplitudę napięcia wyjściowego reguluje się potencjometrem w obwodzie katody. Dokładność takiego wzorca częstotliwości przekracza 5 X 10"^s. Mały kondensator równoległy do płytek kwarcowych służy do dokładnego ustalenia częstotliwości drgań kwarcu (100 kHz).

Bardzo'prosty kalibrator kwarcowy¹) reprezentuje układ z rys. 16-12. Zawiera on tylko jedną lampę typu RV 12 P 2000 oraz płytkę kwarcową

o częstotliwości 100 kHz. Obwód drgań kwarcu dostraja się trymerem 100 pF. W obwodzie trzeciej siatki znajduje sio obwód drgań o częstotliwości roboczej 10 kHz. Układ oscyluje ze sprzężeniem transformatorowym. Cewki obwodu 10 kHz nawinięte są na rdzeniu proszkowym typu E; uzwojenie główne zawiera 2800 zwojów o średnicy przewodu

•) Wg „Amateurfunk”. 1960 r.

35i>