ashmore
1

kroków. Przeciwnie, w metodzie zwrotnej różni obserwatorzy są zachęcani do współtworzenia strumienia interpretacyjnego; sformułowanie pojedynczej interpretacji przestaje być celem badań. W prowadzonych przez Hoddera badaniach w ęatalhóyiik w Turcji różnorodne, wyrafinowane i skomplikowane techniki zbierania danych przyniosły efekt w postaci złożonego zbioru informacji, który podlega interpretacji ze strony wszystkich członków zespołu - jak również osób odwiedzających i innych przygodnych obserwatorów, w terenie na samym stanowisku, na stronie internetowej projektu i w każdym innym kontekście komunikacyjnym. Nie jest jednak prawdą, że „wszystko wolno", bo, jak podkreślają Hodder i Alison Wylie, interpretacja archeologiczna pozwala jedynie na pewien zakres swobody wnioskowania.

Postępowanie badawcze w postprocesualizmie

Zwolennicy archeologii postprocesualnej poszukują znaczenia poza wymiarem technologicznym, środowiskowym i społecznym, na których tradycyjnie opierali się archeolodzy. Podstawową zasadą archeologii postprocesualnej jest patrzenie na świadectwa archeologiczne z wielu perspektyw i świadomość, że posiadają one wiele znaczeń. Te poziomy znaczeniowe nie powinny być postrzegane jako wzajemnie się wykluczające. Chociaż te wielorakie wymiary mogą być trudne do zrekonstruowania, ważne jest, by spróbować zrozumieć tak wiele aspektów dawnych zachowań ludzkich jak jest to możliwe.

Takie wielokrotne poziomy znaczeniowe mogą być obserwowane w przypadku pewnych artefaktów i obiektów występujących w materiale archeologicznym. Dla przykładu weźmy adatl, czyli miotacz oszczepów, który zwykle postrzegany jest jako broń, ale w rdzennych społeczeństwach północnoamerykańskich posiada również znaczenie społeczne i ideologiczne. W Ameryce Północnej atlatl został zastąpiony przez broń skuteczniejszą, łuk i strzały, około roku 500 n.e. Jednak zamiast zaniknąć, stary atlatl przekształcił się po latach w kalumet, czyli „fajkę pokoju”, stając się ważnym symbolem społecznym i religijnym (zob. ryc. 3.2). Pod względem społecznym stał się godłem grup rodowych, np. klanów. Wykorzystywany rytualnie, stał się symbolem pokoju i przyjaźni między przeciwnikami. W ten sposób dawna broń wyewoluowała w symbol używany w czasie spotkań potencjalnych wrogów - tak jak nasze podanie ręki pochodzi od gestu okazania, że nie trzymamy w niej żadnej broni.

Najlepszych przykładów odkrywania wielorakich znaczeń artefaktów dostarcza archeologia historyczna. Badania w zakresie archeologii historycznej Ameryki pokazały zakres zmian w formie i zdobnictwie domów, naczyń do gotowania i podawania posiłków, płyt nagrobnych i innych przedmiotów życia codziennego w przeciągu ostatnich 200 lat. Zmiany te odzwierciedlają odchodzenie

Obiekty historyczne (b - d) i prehistoryczne (e - f) wskazuj? na podobieńsnvo formy miotacza oszczepów (d — e) oraz kalumetów i innych fajek uży\vanych przez rdzennych Amerykanów (b, c, g). Egzemplarz (f) łą_CZy obie funkcje. Rysunek strzały (a) umieszczono dla porównania

wielkości.