adm9

(1782-1856), namiestnika Królestwa Polskiego |rcd. A.Ch.1, książąt Gagarin, Woł-konskich, księcia N.N. Liditenberskiego, barona Fabiana Wilhclmowicza Osten-Saken (1752-1837), feldmarszałka carskiego [red. A.Ch.l. Ermitaż ozdobiło również przyłączenie niewielkiej, lecz doskonale dobranej kolekcji znanego jubilera A.K. Faberge. W ten sposób w krótkim czasie (do początku lat 30. XIX w.), w porównaniu z końcem okresu carskosielskiego, zbiory starej broni w muzeum wzrosły ponad dwukrotnie. Liczyły już ponad piętnaście tysięcy sztuk, stając się jednymi z najbardziej liczących się w święcie, a pod względem znaczenia kulturowego i historycznego zrównały się z najlepszymi zbiorami w Europie i Stanach Zjednoczonych.

W ciągu kolejnych dziesięcioleci, aż do dnia dzisiejszego były i są uzupełniane przez specjalnie powołaną muzealną komisję do spraw zakupów. W ten sposób do Ermitażu trafiło niemało wspaniałych przykładów zabytkowego uzbrojenia. Zachowała się również praktyka przekazywania w darze Ermitażowi podobnych obiektów.

Utworzony z różnych źródeł obszerny zespól zbiorów, na początku lat 20. i .30. XX w. nie tworzył jeszcze całości i nie był nadzieloną jednostką w strukturze muzeum, a jego poszczególne kolekcje wchodziły w skład innych działów. Część europejska, rosyjska i amerykańska zaliczały się do Działu Sztuki Zachodnioeuropejskiej, a wschodnia - do Działu Kultury Wschodu. W późniejszych latach życie dowiodło mylności takiego podziału.

W początkowym okresie porewolucyj-nym muzeom i ich działalności oświatowej przypadki ważna rola w procesie istotnych zmian w życiu społecznym i kulturalnym kraju. Jednym z najważniejszych zadań Ermitażu w tym procesie było całkowite upowszechnienie zgromadzonych w nim cennych przedmiotów historycznych i artystycznych, jak również poszerzenie wiedzy o kulturze i sztuce. Ten znaczący proces nie ominął również kolekcji zabytkowej broni. Już latem 1923 r. w jednej z reprezentacyjnych sal otwarto pierwszą po rewolucji, liczącą ponad czterysta eksponatów, wystawę. Kolejną ekspozycję przygotowano w innej reprezentacyjnej sali. Była ona bardziej okazała i liczyła ponad pięćset eksponatów.

Prace nad przygotowaniem kolejnych wystaw trwały nadal. Wiosną następnego (1924) roku otworzono ciężkie drzwi najbardziej majestatycznej i reprezentacyjnej sali Pałacu Zimowego Gieorgijewskiej, ukazując zwiedzającym dużą, stalą ekspozycję sztuki oręża europejskiego (Fot. 7). Otrzymała ona nazwę „Sali Rycerskiej", stając się w krótkim czasie jedną z najpopularniejszych i najczęściej odwiedzanych. Duża przestrzeń ogromnej jasnej sali pozwoliła na maksymalną ekspozycję każdego zabytku. Przeważały wśród nich podstawowe odmiany zbroi, w tym kilka kompletów uzbrojenia ochronnego dla jeźdźców i koni. Powstała w ten sposób, zajmująca cały środek sali, efektowna kawalkada „rycerzy", która przyciągała uwagę zwiedzających.

W sierpniu 1925 r. otwarto kolejną interesującą ekspozycję. Główne miejsce zajęły na niej militaria krajów Wschodu. Oprócz wymienionych ekspozycji tematycznych zabytki uzbrojenia ochronnego włączane były (co praktykuje się i dziś) do innych ekspozycji Ermitażu, poświęconych historii kultury i sztuki minionych epok.

Druga wojna światowa przerwała działalność muzeum. Najcenniejsze kolekcje, wśród nich także poszczególne zespoły historycznego uzbrojenia zostały ewakuowane w głąb kraju, dla pozostałych pewnym schronieniem okazały się dolne piętra i piwnice starych pałacowych budynków.

Przygotowanie do pierwszej powojennej ekspozycji rozpoczęto na początku lat 50. W 1952 r. udostępniono ją publiczności.