BadaniaMarketKaczmarczyk5

stwie, trudniej dostępne — w otoczeniu krajowym, a najtrudniej dostępne — w otoczeniu zagranicznym. Stopień dostępności źródeł wtórnych decyduje o tym, czy dane uzyskane z tych źródeł umożliwią rozwiązanie problemu decyzyjnego. Jeżeli dane te nic są wystarczające, to należy sięgnąć do źródeł pierwotnych. Jeżeli dostępne są zarówno źródła pierwotne, jak i wtórne, to o ich wyborze może decydować koszt odpowiedniego pomiaru.

Dokładność. Dokładność dostępnych źródeł wtórnych jest związana z ich pochodzeniem. Należy się dowiedzieć, kto dokonywał pomiaru pierwotnego, z któ-

i dla kogo pomiar był przeprowadzony. Jeżeli dostępne dane nie są oryginalne (nie są wynikiem pomiaru pierwotnego), to trzeba się dowiedzieć, czy są one wynikiem pierwszego czy drugiego pomiaru wtórnego oraz kto i do jakich celów ich dokonywał. Każdy pomiar wtórny jest bowiem przeprowadzany do innych celów i jego wyniki w różnym stopniu odbiegają od wyniku oryginalnego. Dlatego pierwszeństwo mają dane oryginalne pochodzące bezpośrednio z pomiaru pierwotnego. Raport sporządzony na podstawie innych raportów i opracowań zawiera prawdopodobnie więcej błędów i niedociągnięć oraz braków metodycznych niż opracowania oryginalne.

Posługiwanie się opracowaniami oryginalnymi umożliwia bezpośrednie sprawdzenie zawartych w nich danych pod względem zarówno merytorycznym, jak i metodycznym. Warto też wiedzieć, jakie motywy, cele i sposoby postępowania przyjął badacz, który opracował oryginalny zbiór danych. Zdarzają się bowiem badacze, którzy uwzględniają w swoich raportach tylko te aspekty prowadzonego badania. które potwierdzają ich punkt widzenia i przekonania. Poza tym różne raporty reprezentują różny poziom pod względem technicznym, metodycznym oraz zdolności przekazywania poszukiwanych danych.

Aktualność. Podobnie jak w przypadku dokładności aktualność dostępnych źródeł wiąże się z ich pochodzeniem. Badacz musi odpowiedzieć na pytanie, kiedy został przeprowadzony pomiar pierwotny. Brak aktualnych danych może być również przyczyną sięgnięcia do źródeł pierwotnych. Do rozwiązania większości problemów decyzyjnych potrzebne są bowiem aktualne dane, dotyczące bieżących zdarzeń.

OdpowiedniośĆ. Odpowiedniość dostępnych danych oznacza stopień, w jakim zaspokajają one potrzeby informacyjne badaczy i decydentów. Dane mogą być dostępne, dokładne i aktualne, ale jednocześnie mogą tylko w części być przydatne do rozwiązania określonego problemu decyzyjnego. O stopniu odpowiedniości źródeł wtórnych decyduje kilka czynników.

Po pierwsze, stopień odpowiedniości danych zależy od dostosowania danych, zwłaszcza statystycznych, do oczekiwań przedsiębiorstwa, które może potrzebować danych odpowiednich do swojego segmentu rynku, podczas gdy dane statystyczne

165