BadaniaMarketKaczmarczyk#8

ność sytuacji eksperymentalnej lub zachowanie się eksperymentatorów. Większość rodzajów błędów może być kontrolowana przez eksperymentatora, który stara się je przewidzieć i przeciwdziałać im przez poprawne projektowanie eksperymentu.

4.6,2

Projektowanie eksperymentu

Poszczególne rodzaje eksperymentu projektuje się głównie w celu redukcji określonych błędów. Projektowanie to dzieli się na dwie podstawowe grupy: projektowanie eksperymentów z jedną zmienną niezależną (modele proste) oraz projektowanie eksperymentów z dwiema i więcej zmiennymi niezależnymi oddziałującymi równocześnie (modele statystyczne). Rysunek 4.23 przedstawia pełną klasyfikację metod eksperymentu stosowanych w badaniach marketingowych.

Eksperymenty z jf.dnĄ zmienną niezależną. Eksperymenty z jedną zmienną niezależną mogą się odbywać bez grupy kontrolnej (eksperymenty najprostsze) bądź z grupą lub grupami kontrolnymi. W ramach opisanych dalej podstawowych modeli literą E oznaczono grupy eksperymentalne, K — grupy kontrolne, N — grupy dobrane nielosowo oraz L — grupy dobrane losowo.

Eksperyment jednogrupowy z jednym pomiarem. Jest to model eksperymentu najprostszego, bez grupy kontrolnej. Pomiaru P dokonuje się po wprowadzeniu zmiennej niezależnej, czyli zmiany eksperymentalnej X. Jeżeli eksperymentowi poddana jest grupa A, to eksperyment zapisuje się następująco:

A{EN): X />,

Przykładem tego rodzaju eksperymentu jest pomiar wielkości sprzedaży w następnym dniu po ukazaniu się ogłoszenia reklamowego dotyczącego sprzedawanego towaru.

Eksperyment jest podatny na wiele błędów, zwłaszcza na wpływ nie kontrolowanych czynników zewnętrznych. Nie zawsze jest możliwe dokładne określenie, w jakim stopniu wprowadzona zmienna wpłynęła na otrzymany rezultat.

Eksperyment jednogrupowy z dwoma pomiarami. W porównaniu z poprzednim modelem przeprowadza się tu dodatkowo pomiar przed wprowadzeniem zmiennej. Schemat modelu jest następujący:

A(EN): P\ X P₂

Otrzymuje się konkretny wynik: różnicę pomiarów 7, = (P₂ - P_t). Jeżeli eksperymentator nie dopuści do powstania błędów, to różnica 7, jest wynikiem wprowadzenia zmiennej eksperymentalnej. Eksperyment jest jednak podatny na więk-

238