BadaniaMarketKaczmarczyk'6

tery) zrewolucjonizowały badania marketingowe. Od tej pory w większości przypadków dane z instrumentów konwencjonalnych, głównie kwestionariuszy, są wprowadzane do komputerów bezpośrednio (z pominięciem dotychczasowego dziurkowania) za pomocą klawiatury po zakodowaniu tych danych. Dane w postaci pliku lub wyniku analiz pojawiają się na ekranach monitorów i są drukowane na papierze przez drukarki. Zastosowanie mikrokomputerów całkowicie wyeliminowało stosowane do lat osiemdziesiątych nieefektywne i pracochłonne działania, takie jak dziurkowanie i sortowanie oraz weliminowało tradycyjne nośniki danych (karty i taśmy dziurkowane). Ponadto mikrokomputer może przejąć cześć czynności redaktora i kontrolera. Podstawowymi wadami zastosowania klawiatury jest możliwość popełnienia błędu przez osoby wprowadzające dane do komputera (podobnie jak możliwość popełnienia błędu podczas pisania na maszynie) oraz wysoka pracochłonność i czasochłonność przy wprowadzaniu danych z bardzo dużych prób.

Wady te są prawie całkowicie eliminowane w rezultacie zastosowania nowszych. bezpośrednich (bez pośrednictwa klawiatury) metod wprowadzania danych do komputera przy użyciu skanerów. Zalicza się do nich metodę odczytów znakowanych (mark sensed (juestionnaires) oraz metodę odczytów optycznych (optical scanning).

Metoda odczytów znakowanych polega na tym, że ankieter nanosi na kwestionariusz odpowiedzi respondenta, oznaczając specjalnym ołówkiem miejsca, w których są kody (pozycje skali) dla określonych odpowiedzi. Skaner, który jest bezpośrednio podłączony kablem do komputera, odczytuje oznaczone miejsca i bezpośrednio przekazuje dane do pamięci komputera. System ten nosi też nazwę FOSDIC (Foto-Electric Sensing Device for Input to Computers). Jest on stosowany w pomiarach bardzo dużych prób.

Metoda odczytów optycznych polega na bezpośrednim odczytywaniu przez specjalne skanery (czytniki) kodów alfanumerycznych lub numerycznych z kwestionariuszy oraz przenoszeniu ich do pamięci komputera. Odczyty optyczne działają na podobnej zasadzie jak odczyty kodów kreskowych stosowane w rejestracji skaningowej obrotu towarowego w handlu detalicznym i hurtowym. Obie metody skaningowe są jednak bardzo kosztowne i niewygodne przy wprowadzaniu danych z pomiarów prób małych i niepowtarzalnych. Dlatego znajdują one główne zastosowanie przy spisach powszechnych, pomiarach panelowych oraz badaniach obejmujących próby bardzo duże i powtarzalne.

Kanały transmisji danych przez terminale stacjonarne. Terminale zarówno stacjonarne, jak i przenośne są często jednocześnie mechanicznymi instrumentami pomiarowymi. W przypadku ankiety komputerowej funkcję terminalu pełni system przycisków używanych bezpośrednio przez respondentów, chociaż sam instrument pomiarowy (w tym przypadku kwestionariusz) jest wyświetlany na ekranie monitora, gdzie kolejno pojawiają się odczytywane przez respondentów py-

276