BadaniaMarketKaczmarczyk(5

Wymienione trzy rodzaje średnich różnią sic od siebie w przypadku asymetrycznego rozkładu częstości wyników pomiarów. Gdy porównuje się dwie lub więcej populacji, dobrze jest — oprócz średniej arytmetycznej — obliczyć również dominantę i medianę. Jeżeli chcielibyśmy oszacować ogólnie daną wielkość, to najlepszym estymatorem jest średnia arytmetyczna z próby, ponieważ obejmuje wszystkie jednostki tej wielkości. Dominanta jest dobrym estymatorem przy doborze reprezentatywnych prób. Mediana natomiast jest dobrym estymatorem wtedy, kiedy chcemy wyeliminować wpływ wartości skrajnych w danym szeregu. Mediana daje również lepsze wyniki w porównaniu ze średnią arytmetyczną w przypadkach szeregów silnie asymetrycznych.

MIARY dyspersji. Podstawowe miary dyspersji (rozproszenia) stosowane w badaniach marketingowych to odchylenie standardowe, wariancja i obszar zmienności. Wszystkie one służą do określenia stopnia rozproszenia lub koncentracji wartości poszczególnych pomiarów próby wokół wartości centralnej mierzonej cechy. Im mniejsze są te trzy mierniki, tym bardziej skoncentrowana jest mierzona próba i tym większe znaczenie ma zastosowana średnia.

Odchylenie standardowe średniej z próby (.v) oblicza się (przy założeniu, że mamy do czynienia z szeregiem rozdzielczym) z następującego wzoru:

(5.2)

gdzie:

iij — liczebność i-tej klasy, xi — środek /-tej klasy, h — liczba klas, n — liczebność próby.

Wariancję oblicza się jako kwadrat odchylenia standardowego. Wariancja jest więc średnią arytmetyczną kwadratów odchyleń poszczególnych wartości od ich średniej arytmetycznej.

Obszar zmienności jest różnicą największej i najmniejszej wartości w danym szeregu.

5.3

Wybrane metody analizy danych

Po zakończeniu procesu redukcji dane są wstępnie prezentowane w postaci opisowej, tabelarycznej lub graficznej. Najczęściej te trzy rodzaje prezentacji występują łącznie, a ponadto są też obliczane sumaryczne mierniki statystyczne. Jednak

285