• Korzystaj jak najczęściej z tablic i rysunków. Podstawowym zadaniem tablic i rysunków jest uproszczenie wyników analiz. Używaj swoich słów do podkreślenia istotnych pozycji w tablicach — zwłaszcza tam, gdzie czytelnik miałby trudności z ich zrozumieniem lub interpretacją. W takich przypadkach są pomocne krótkie komentarze. Wykorzystuj wypowiedzi respondentów na poparcie swoich wywodów. Nie powtarzaj słowami lego. o czym komunikuje już tablica lub rysunek.
• W miarę możliwości pisz raport dwustronnie. Taki sposób pisania redukuje „gadulstwo”. W otwartym raporcie tablice i rysunki powinny się znajdować na lewej stronie, a tekst i komentarze — na prawej stronie.
• Uwzględniaj w raporcie wypowiedzi i opinie respondentów. Ogromna większość pomysłów i rozwiązań wywodzi się z uwag wypowiadanych przez ludzi. Jeżeli masz takie wypowiedzi — używaj ich. One właśnie przyczyniają się do lego. że tablice, rysunki i tekst są bardziej interesujące. Pamiętaj, że kierownictwo przedsiębiorstw jest ostatecznie zainteresowane opiniami klientów, a nie Twoimi.
Większość podanych w poprzednim podrozdziale zasad dotyczy także prezentacji ustnej. Wyniki badania mogą być prezentowane użytkownikom danych tylko ustnie. ale najczęściej ustna prezentacja jest uzupełnieniem lub przekazaniem w innej formie napisanego już raportu. Jeżeli badacz chce, aby wyniki jego badania były zastosowane w działaniu, musi je nieraz osobiście zaprezentować właściwym osobom. Podane sugestie mogą pomóc w efektywnej prezentacji ustnej.
Przygotowanie sali do prezentacji. Przed prezentacją ustną należy osobiście sprawdzić stan i wyposażenie sali. w której będzie prowadzona prezentacja. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na tablicę i kredę; mogą być potrzebne tablica magnetyczna oraz inne urządzenia niezbędne do pokazów, np. rzutnik, wskaźniki, wyświetlacz do slajdów, stojaki do plansz i ekranów, telewizor i magnetowid. Należy również sprawdzić inne wyposażenie i warunki sali, np. zasłony w oknach, nasłonecznienie lub oświetlenie.
Unikanie czytania raportu. Czytanie raportu jest nudne dla słuchających i czytającego. Do wystąpienia przed słuchaczami należy się przygotować, ale prezentację należy przeprowadzić bez korzystania z tekstu raportu. Całkowite poleganie na tekście gotowego raportu może osłabić wpływ na słuchaczy. Lepiej jest przygotować notatki ze szkicem wypowiedzi oraz z głównymi punktami prezentacji. Notatki te powinny być dokładnie opracowane i sprawdzone przed wystąpieniem.
329